‘Nee, Trump wordt niet herverkozen’

Trump is niet meer de provocerende, entertainende, verrassende outsider. Hij is elk voordeel van de twijfel kwijt, zegt professor-emeritus aan de Vlerick Business School Marc Buelens.

In oktober vorig jaar schreef ik dat Donald Trump niet herverkozen zou worden. Ik blijf bij die stelling, om de eenvoudige reden dat er niets veranderd is. Welke redenering volgde ik een jaar geleden? Een statistische. In 2016 haalde Donald Trump een grote overwinning in het kiescollege, omdat hij in veel strijdstaten telkens nipt won, met kleine statistische marges. Die stunt kan hij niet herhalen, want gemiddeld tonen de cijfers aan dat hij er veel slechter voor staat. Gemiddeld.

Uiteraard werd een jaar geleden gezegd: er kan nog zoveel gebeuren. Er is inderdaad heel veel gebeurd: voorverkiezingen, een beurs die eindeloos bleef stijgen en dan een klap kreeg en weer steeg, corona, een mislukte afzettingsprocedure, Black Lives Matter. Alles veranderde, maar twee dingen bleven gelijk: de statistische voorsprong van Joe Biden en het feit dat Trump in een vijftal staten een nog groter statistisch mirakel nodig heeft om herverkozen te raken. Om de bijna uitzichtloze taak waar Trump voor staat even in perspectief te zetten: Biden staat in Texas (een Trump-staat bij uitstek) evenveel achter als Trump in Florida en North Carolina. Met één klein verschil: Biden wordt helemaal niet verondersteld Texas binnen te halen, maar Trump moet zowel in Florida als North Carolina winnen om nog enige kans op een tweede ambtstermijn te maken. Maar dan heeft hij nog niet de belangrijkste strijdstaat gewonnen: Pennsylvania, waar hij zwaar achterligt in de peilingen.

Er zijn veel bronnen van onzekerheid. Die spelen in beide richtingen, maar gemiddeld iets meer in het voordeel van Biden, want hij haalt in de staten die ertoe doen meer dan de helft van de stemmen. Zelfs als een ruime meerderheid van de onbesliste kiezers voor Trump zou stemmen, wint Biden nog vlotjes. Nochtans blijven veel Amerikanen ervan overtuigd dat ze opnieuw het trauma van 2016 zullen meemaken. Dat is emotioneel heel begrijpelijk, maar brengt ons niet dichter bij de feiten. De opiniepeilingen bij de tussenverkiezingen in 2018 waren uitzonderlijk betrouwbaar. De peilers hebben hun lesje geleerd. Zij stellen dat de statistische kans ontzettend klein is dat Trump opnieuw net in die staten waar het verschil wordt gemaakt, met de hakken over de sloot wint. Maar is ook bekend waarom die cijfers nauwelijks nog bewegen? Ja, Trump is door corona veel oudere kiezers kwijtgespeeld, maar vooral vrouwen zijn hem beu. Zij pikken zijn beledigende, racistische en seksistische taal niet langer. Zullen ze in het stemhokje van mening veranderen?

Net omdat 2016 zo traumatisch was, weigeren veel waarnemers te aanvaarden dat 2020 andere verkiezingen zijn. Maar de verschillen zijn enorm. Een andere tegenkandidaat, die veel populairder is dan Hillary Clinton. De situatie is anders, met veel werklozen, de angst door corona en zijn 220.000 doden. Trump is anders. Hij is niet meer de provocerende, entertainende, verrassende outsider. Hij is nu bijna vier jaar president, er is grote Trump-twittermoeheid. Hij is elk voordeel van de twijfel kwijt. De kiezer is anders. Al meer dan drie jaar tonen de peilingen consequent het ongenoegen van de Amerikaanse bevolking. Dat krijgt Trump met scheldpartijen en samenzweringsverhalen niet weg. Wordt het nog spannend? In de media wel natuurlijk. Je moet nu eenmaal de wedstrijd spannend houden. ‘Vergeet 2016 niet!’ In de Verenigde Staten moeten beide partijen tot het laatste moment hun kiezers aanvuren. Maar het is game-over voor Trump. U gelooft niet in statistiek? Denk eraan dat alle coronawaarschuwingen in ons land gebaseerd zijn op statistische modellen. Onze politici staan liever dichter bij de burger, het café, de sauna, het voetbalstation. Ieder zijn vak natuurlijk. Statistici hoeven niet herverkozen te worden. Maar soms weten ze verdraaid goed waarover ze spreken.