Na de federale begrotingsontsporing, de Waalse. Straks de Vlaamse?

De nieuwe Waalse regering stelt een begrotingsevenwicht uit naar 2024. Volgend jaar kijken ze in Namen aan tegen een deficit van 350 miljoen euro. Na de federale ontsporing volgt de Waalse. Laat de nieuwe Vlaamse regering straks het evenwicht eveneens schieten?

Véronique Leroy van de Voka-studiedienst merkte het op: “In het Waalse regeerakkoord is het hoofdstuk over sportieve infrastructuur drie keer zo lang als dat over fiscaliteit en begroting.” De publieke financiën zijn duidelijk niet de prioriteit van de nieuwe Waalse paars-groene regering onder leiding van Elio Di Rupo (PS). Volgend jaar kijken ze in Namen aan tegen een deficit van 350 miljoen euro. Officieel is het de bedoeling dat tekort tegen 2024 weg te werken. Alleen is het onduidelijk hoe dat moet gebeuren. Door de werkzaamheidsgraad met 5 procentpunt op te trekken? Een ambitieuze doelstelling maar het is zoeken naar concrete maatregelen om dat mogelijk te maken. De Waalse regering lijkt vooral te kiezen voor gesubsidieerde banen en dat kost meer dan het opbrengt.

Het aanhoudende begrotingstekort doet de Waalse schuld oplopen van 11,1 miljard euro vandaag tot 15,98 miljard euro in 2024. Dat berekende CERPE, het gerenommeerde onderzoeksinstituut van de Universiteit van Namen. Neem daar nog de geplande 4 miljard euro investeringen bij en de schuld stijgt naar 20 miljard euro.

Investeren

De ontsporing van de Waalse publieke financiën was blijkbaar nodig om een regeerakkoord tussen het zeer linkse Ecolo, de linkse PS en de centrumrechtse MR te smeren. De Franstalige liberalen haalden hun slag thuis, want er worden geen nieuwe belastingen ingevoerd. De registratierechten dalen net als de onroerende voorheffing. De PS heeft gedaan gekregen dat er niet wordt bespaard op de uitgaven. En er zijn snoepjes zoals de invoering van gratis schoolmaaltijden (kostprijs 25 miljoen euro) en gratis busvervoer (voor iedereen jonger dan 25 jaar en ouder dan 65 jaar, 29 miljoen euro). Ecolo kan rekenen op groene investeringen. Onder andere 400 miljoen euro voor nieuwe fietspaden en fietssnelwegen.

In de interviews na de bekendmaking van het regeerakkoord waren vooral de liberale kopstukken duidelijk. Willy Borsus (uittredend minister-president en nummer twee van de Waalse regering) benadrukte dat “men niet tegelijk kan investeren en de schuld afbouwen”.

Met de 4 miljard euro geplande investeringen komt de Waalse regering tegemoet aan een oproep die een paar dagen later door afscheidnemend ECB-gouverneur Mario Draghi werd gelanceerd: om de economische groei te ondersteunen moeten de overheden in Europa investeren. Al was die boodschap vooral gericht aan landen die op een berg geld zitten, zoals Nederland en Duitsland. Er werd wellicht niet direct aan het armlastige Wallonië gedacht.

Bovendien moeten we ons de vraag stellen in welke mate het bezuiden de taalgrens om productieve investeringen gaat. Het vernieuwen en vergroenen van de Waalse sociale woningen – wat de nodige impulsen geeft aan de bouwsector – is dat zeker. Maar wat met de economische meerwaarde van de 4000 kilometer hagen die de Waalse regering wil aanleggen. Er wordt ook onder druk van Ecolo geen werk gemaakt van nieuwe wegeninfrastructuur. In het relatief filearme Wallonië, waar mobiliteit een troef is voor investeerders, is dat een gemiste kans. Overheden hebben bovendien de neiging een zeer dunne lijn te trekken tussen investeringen en uitgaven voor lopende zaken die uiteindelijk ook het etiket “investering” krijgen.

Uitgavenregering

Kortom, een Waalse investeringsregering dreigt gewoon een uitgavenregering te worden. Daar komt nog bij dat zowel de begroting van de Brusselse regering als die van de Franse Gemeenschap in het rood gaat. Het tekort van de Franse Gemeenschap – die het zorgenkind dat het Franstalige onderwijs is, beheert – loopt op van 614 miljoen euro in 2020 tot 855 miljoen in 2024. Aangezien de Franse Gemeenschap integraal door federale dotaties wordt gefinancierd, is er op dat niveau geen enkele impuls om een verantwoordelijk beleid te voeren.

Dus volgt na de federale begrotingsontsporing – verwacht deficit in 12 miljard in 2024 – ook de Waalse, de Brusselse en de Franstalige ontsporing. Volgt straks Vlaanderen? Al jaren pakt de Vlaamse regering uit met een begroting in evenwicht. Maar nu dreigt een tekort van 600 miljoen euro. Zal de regering-Jambon I als enige geen rode cijfers voorleggen? Of wordt toch een licht deficit aanvaard? In kringen van onderhandelaars is te horen dat de N-VA altijd de federale begrotingsdiscipline bepleit, maar op Vlaams niveau minder streng is. De druk is groot om zich net als de andere regeringen het etiket “investeringsregering” aan te meten. Er is natuurlijk altijd de discussie of die investeringen wel of niet in de begroting moeten worden opgenomen – denk maar aan Oosterweel – maar in de praktijk zou een begrotingstekort met maatregelen die de economie stimuleren wel gemakkelijk kunnen passeren.