Michel Maus: ‘Regering-De Croo wil bedrijven honderden miljoenen euro’s subsidiëren op de kap van de volgende regering’

De regering-De Croo danst haar laatste dans, en hoewel er niet gesproken wordt over een brede fiscale hervorming, wil ze meer dan een half miljard federale euro’s toespitsen op bedrijfssteun. De regering is het al over dat principe eens, maar de vraag is of groene investeringen nog extra subsidie verdienen. “In de aanloop naar de verkiezingen strooit de regering met cadeaus op de kap van de volgende regering, want hier is geen geld voor”, zegt opiniemaker Michel Maus aan Trends.

Lees verder onder de video

Alle aankopen van bedrijven in ons land zijn al fiscaal aftrekbaar, maar de regering-De Croo discussieert nu over extra aftrekpercentages voor investeringen. Die maakten oorspronkelijk deel uit van de bredere fiscale hervorming van minister van Financiën ­Vincent Van Peteghem (cd&v). Dat plan sneuvelde voor de zomer. De regering kiest ervoor werk te maken van een radicale hervorming en vergroening van de investeringsaftrek.

Dat plan bestaat uit drie pijlers. Ten eerste stijgt de basis­aftrek voor eenmanszaken en kmo’s, die geldt voor alle ­soorten investeringen, van 8 naar 10 procent. Ten tweede wordt een aparte aftrek voor groene investeringen voorgesteld van 40 procent voor eenmanszaken en kmo’s en 30 procent voor grotere bedrijven. Ten derde blijft de ­bestaande aftrek voor investeringen in onderzoek en ontwikkeling en in octrooien grotendeels behouden.

Investeringen definiëren

Michel Maus, advocaat en hoogleraar fiscaal recht aan de VUB, stelt zich vragen bij de effectiviteit van de maatregelen. “Het gaat om investeringen van honderden miljoenen euro’s. Het is dus belangrijk dat er heel duidelijk gedefinieerd wordt welke groene investeringen recht hebben op die 40 procent aftrekbaarheid. Gaat het om investeringen die de CO2-uitstoot van bedrijven meetbaar verminderen, dan liggen die ook in lijn met de Europese klimaatdoelstellingen, waaraan ons een land verplicht een bijdrage moet leveren. Maar niet elke groene investering heeft een even grote impact.”

Uit het voorlopige plan blijkt dat de investeringen, die in aanmerking komen voor de bedrijfssteun, breed gaan. Het gaat om vier types: investeringen in efficiënt energieverbruik en hernieuwbare energie, de aankoop van emissievrije vervoersmiddelen zoals elektrische bestel- en vrachtwagens, andere milieuvriendelijke investeringen zoals zuiniger watersystemen, en groene digitale investeringen zoals software die het energieverbruik monitort.

“Het gaat om veel geld”, benadrukt Maus. “Het is dus veel nuttiger specifiek de investeringen te steunen die effectief een bijdrage leveren aan onze klimaatdoelstellingen. Verder geloof ik wel dat het juridisch mogelijk is de investeringen die in aanmerking komen goed te definiëren, zodat achterpoortjes gesloten blijven. Ik denk dat het daarnaast wel verstandig is bedrijven te verplichten dat ze de impact van hun investeringen becijferen. Dat is niet ingewikkeld en als samenleving verdienen we zo’n bewijs over de impact, vermits we er honderden miljoenen voor opzijzetten.”

Politiek gewin

Uitgerekend dat laatste punt, de rekening van de extra steun, roept bij Michel Maus het meeste bezwaar op. “Daar is simpelweg geen geld voor. Federaal maakt ons land 27,2 miljard euro verlies, goed voor 4,6 procent van ons bruto binnenlands product (bbp). Vanuit dat oogpunt zouden we eigenlijk drastisch moeten saneren, terwijl de regering met extra geld wil strooien. Alles wijst erop dat dit cadeau van de regering-De Croo aan de bedrijven op de kap van de volgende regering gebeurt. Het bewijs daarvan is het idee om de maatregel pas vanaf 2025 te laten ingaan. Dan weegt dat op de begroting van 2024. Daaruit kunnen we besluiten dat dit hoofdzakelijk draait om politiek gewin.”

Maus stelt dat de regering aan cherrypicking doet van ideeën die afkomstig zijn uit het plan voor de fiscale hervorming. “Je kunt voor of tegen het plan van Van Peteghem zijn. Maar als je vanuit een helikopterperspectief naar het verhaal kijkt, kun je alleen maar vaststellen dat het evenwichtig is. Wat te veel wordt belast, wordt minder belast. De belastingdruk wordt verschoven. Maar als je specifieke elementen uit dat plan haalt, krijg je een onevenwichtig verhaal.”

Punten en komma’s

Op dit moment is het duidelijk dat de regeringsleden het eens zijn over een inspanning ten aanzien van bedrijven, maar er is nog discussie over de precieze invulling. Trends vernam van een woordvoerder van het kabinet van minister Van Peteghem dat de genoemde maatregelen slechts één plan van aanpak zijn, dat momenteel op tafel ligt. Of de regering echt zal landen op een aparte aftrek tot 40 procent voor groene investeringen en een verhoging tot 10 procent voor alle investeringen is onduidelijk.

De regeringspartij MR is bijvoorbeeld geen voorstander van de grote focus op groene investeringen. De partij wil liever alle soorten investeringen van bedrijven stimuleren door de btw-aftrekbaarheid van 8 naar 25 procent te verhogen. Dat komt overeen met een tijdelijke maatregel die tijdens de coronacris gold.

Woensdag leidde het meerderheidsoverleg op kabinetsniveau niet tot een doorbraak, maar Maus verwacht dat die er wel komt. “Elke partij uit de Vivaldi-regering kan zich hierin vinden. De groene partijen zullen graag vasthouden aan groene investeringen, terwijl de MR pleit voor wat meer vrijheid, maar een compromis is slechts een kwestie van punten en komma’s.”

Lees ook: