Michel Maus: ‘Nieuwe staatshervorming moet fiscale klaarheid scheppen’

VUB-professor Michel Maus is niet echt onder de indruk van de nieuwe plannen voor een fiscale regularisatie. Op het terrein was er al een mogelijkheid om fiscale zondaars respijt te geven. Maar vooral dreigt het kaduke akkoord met de gewesten de plannen te ondermijnen.

Michel Maus, professor fiscaliteit (VUB) en advocaat (Bloom Law), is tevreden dat er waarschijnlijk een akkoord komt tussen de gewesten en de federale regering over een nieuw permanent stelsel voor de fiscale regularisatie van zwarte tegoeden. “Tot nog toe waren fiscale zondaars, die hun zwarte vermogens legaal in orde wilden brengen, overgeleverd aan de willekeur van de fiscus”, klinkt het. “Als advocaat moesten we anoniem met de Bijzondere Belastinginspectie onderhandelen over een akkoord. Ook de strafrechtelijke afwikkeling was niet 100 procent duidelijk, hoewel dat in de praktijk wel meeviel.”

In principe kon elke regionale directie beslissen welk ‘tarief’ ze de berouwvolle fiscale zondaars aanrekende. “Nadat de permanente en zogenoemde laatste fiscale regularisatie van de vorige regering op 31 december 2013 afliep, was het even zoeken”, klinkt het. “Een interne instructie van de federale overheidsdienst Financiën trachtte in 2015 een eenheidstarief op te leggen naargelang de zwaarte en de aard van de fiscale fraude.”

Minister van Financiën Johan van Overtveldt (N-VA) heeft toen de situatie on hold gezet omdat gevreesd werd voor een vernietiging door de Raad van State. De BBI bleef nog altijd onderhandelen over nieuwe dossiers. “Op het terrein werd het oude tarief nog toegepast”, weet Maus. “Soms gebeurde het ook dat de BBI milder was en onder dat tarief dook, omdat de fiscale inbreuk maar erg licht was. Omdat de ene dienst van de BBI al wat strenger was dan de andere, werd er geshopt van de ene naar de andere. De nieuwe wettelijke regeling, die de regering zal invoeren, was dus niet echt nodig, omdat we bijna altijd een oplossing bereikten.”

In 2016 keurde de regering een wetsontwerp over een permanente procedure voor fiscale en sociale regularisatie goed. Ook nu dreigde het Brussels Gewest met een procedure voor het Grondwettelijk Hof omdat het vond dat er behoefte was aan een samenwerkingsakkoord met de gewesten. Die zijn onder meer bevoegd voor de successierechten.

‘Bullshit’

Verleden week keurde de commissie Financiën een socialistisch amendement goed, dat de fiscale regularisatie toelaat. Er werden drie categorieën bepaald. Voor federale belastingen geldt de regularisatie onbeperkt in de tijd. Voor de gewestelijke belastingen en die waarvoor beide bestuursniveaus deels bevoegd zijn, kunnen de gewesten bepalen hoe lang de regularisatieperiode zal zijn.

“Politieke en juridische bullshit”, noemt Maus dit compromis. “Omdat de meeste gevallen van fiscale fraude naar boven komen na een erfenis, bevatten heel wat regularisatiedossiers federale en regionale aspecten. De gewesten kunnen dus op elk moment de stekker uit het regularisatiecontact trekken en zo heel de constructie laten ontploffen. Voor de volgende verkiezingen zitten we misschien terug in de fiscale schemerzone.”

Maus wijst erop dat de fiscale situatie er door de vele staatshervormingen niet op verbeterd is. “Zo rust de onlangs aangekondigde verlaging van de turteltax op een juridisch twijfelachtige basis, omdat de energiebelasting uiteindelijk een federale materie is”, getuigt hij. “Bij de vestiging van een verkeersbelasting zou er een uitzondering komen voor de geleasede wagens. Dat lijkt me constitutioneel dubieus. Een vroeger voorbeeld toont ook de fiscale anomalieën aan. De Vlaamse regering mocht bijvoorbeeld het tarief van de kijk- en luistergeld naar 0 brengen, maar de belasting niet afschaffen. Er is behoefte aan een zevende staatshervorming om meer fiscale klaarheid te brengen. Dat kan door de fiscale regionalisering terug te draaien, maar dat lijkt me politiek moeilijk te verkopen. Daarom kan misschien beter fiscaal een sprong vooruit worden genomen, door de gewesten een doorgedreven belastingbevoegdheid te geven. Heel het financiële systeem moet in elk geval constitutioneel grondig worden hervormd.”