‘Met het plan-Magnette redden we het niet’

Het is niet de taak van de Belgische overheid om de buitenlandse consumptie te subsidiëren, zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Paul Magnette opende vorige week het debat over het relancebeleid. De voorstellen van de voorzitter van de PS zijn even voorspelbaar als contraproductief. In een interview met De Tijd pleitte Magnette voor een relanceplan van 30 tot 50 miljard euro, met onder meer een stevige bescherming van de koopkracht om de binnenlandse consumptie te stimuleren. Magnette wil die sinterklaaspolitiek betalen door extra schulden te maken, want geld lenen kost vandaag toch bijna niets voor de Belgische overheid. Het is voor Magnette ook handig meegenomen dat het electoraat van een andere deelstaat die schulden grotendeels moet terugbetalen.

De PS-voorzitter claimt dat de overheid nog maar 0,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp) heeft uitgegeven aan steunmaatregelen. Dat is een schromelijke onderschatting. In dit land zijn de automatische stabilisatoren volop aan het werk. Fel stijgende overheidsuitgaven, onder meer voor de tijdelijke werkloosheid en de gezondheidszorg, leggen een bodem onder de economie. Het begrotingstekort loopt op van 3 naar 10 procent van het bbp, en meer. Dat is een extra tekort van ruim 30 miljard euro. In dit land schrijven relanceplannen grotendeels zichzelf. Het is waanzin daar nog eens 30 miljard euro bovenop te doen. Gaan we de fouten van de grote recessie van tien jaar geleden in de overtreffende trap herhalen? Toen beperkte het automatische relancebeleid aanvankelijk de schade, maar onze concurrentiepositie werd uit de hengsels getild en de begroting ging van de rails. De regering stuurde beperkt bij, maar het groeipotentieel van de Belgische economie blijft een mager beestje.

Het heeft ook niet veel zin de consumptie te stimuleren in een open economie als de Belgische. Dat is stoken met de ramen open, want een groot deel van de stimulus vloeit naar het buitenland. Het is niet de taak van de Belgische overheid de buitenlandse consumptie te subsidiëren. We moeten hopen op stevige stimulusplannen bij onze belangrijkste handelspartners. België kan zijn deel doen om de economie aan te porren, maar zeker ook niet meer.

Behalve voor de mensen die door de crisis de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen, heeft het ook niet veel zin om extra koopkrachtpremies uit te delen. Het geld zal grotendeels worden opgepot. De virologen hebben niet alleen het virus kleingekregen, ze hebben ook het consumentenvertrouwen doodgemept. Mensen lopen enkel naar de winkel voor noodzakelijke aankopen. Intussen proberen ze reserves aan te leggen voor wat nog kan, en wellicht ook nog zal komen. De kans op een heropflakkering van het virus vanaf het najaar, met een bijbehorende lockdown, is in België ongemakkelijk hoog bij gebrek aan een performant test-and-tracesysteem. De economie kan dan volgend jaar nog eens met enkele procenten krimpen, na de daling van ruim 10 procent dit jaar.

In plaats van schulden te maken om de consumptie te subsidiëren, kan de overheid veel beter investeren in epidemiepreventie. Dat is veel goedkoper en efficiënter om de economie te herlanceren. “De overheden leveren nu een enorme inspanning om de economie te ondersteunen, maar het herstel zal een kwestie van vertrouwen worden. Enkel een vaccin of een geneesmiddel kan daarvoor zorgen. Gooi intussen niet te veel geld op de brandstapel van het lage consumentenvertrouwen. Zo red je de economie niet”, zei Koen De Jonckheere, de CEO van Gimv, bij de presentatie van de jaarcijfers van de investeringsmaatschappij.

Het relanceplan van Magnette houdt gelukkig meer in dat geld naar de brandstapel dragen. Er mag applaus klinken voor de ambitie om de productiviteit te verhogen via overheidsinvesteringen. Maar de geloofwaardigheid van de ambitie van Magnette is mager. De Waalse economie wacht al veertig jaar op een succesvol relanceplan, omdat altijd cruciale maatregelen ontbreken, zoals een flexibelere arbeidsmarkt, de bescherming van de concurrentiepositie en het oppoken van de dynamiek van de economie. Als federaal België straks opnieuw kiest voor een relance die drijft op schulden en staatsbemoeienis, dreigen we weer tien jaar te verliezen.