Luc Dufresne: ‘Goed dat maximumfactuur voor berging nucleair afval voorwaardelijk is’

De federale regering wou Doel 4 en Tihange 3 tien jaar langer open houden om de bevoorradingszekerheid te versterken. Engie Electrabel wou een maximumfactuur voor de geologische berging van de bestraalde splijtstof. Maandenlange onderhandelingen leverden gisteren een vrij evenwichtig akkoord op. Engie krijgt pas de gewenste maximumfactuur als het bedrijf er alles aan doet om de twee kerncentrales tegen 2026 of 2027 weer operationeel te krijgen.

“Dit akkoord is een stap vooruit. Het is positief dat de maximumfactuur er pas komt als Engie Electrabel voldoende vooruitgang boekt”, zegt Luc Dufresne, die tot 31 december voorzitter was van de Commissie voor Nucleaire Voorzieningen (CNV). Die bepaalt om de drie jaar bepaalt hoeveel provisies Engie Electrabel moet aanleggen voor de ontmanteling van de kerncentrales en de berging van de bestraalde splijtstof. Bij de jongste evaluatie in december verhoogde de CNV deze provisies met 3,3 miljard euro tot 18 miljard euro, tot groot ongenoegen van Engie Electrabel.

De overheid en Engie Electrabel hebben nu een methodologie afgesproken voor de berekening van de kostprijs van de berging van de bestraalde splijtstof. Was die methodologie er niet?

LUC DUFRESNE. “Toch wel, maar er was bij Engie wrevel over de methodologie, omdat de overheid nog geen definitieve beslissing heeft genomen over de berging van het nucleaire afval. Dat zorgt voor veel onzekerheid over de hoogte van de factuur. De CNV is voor haar berekeningen altijd uitgegaan van de meest representatieve scenario’s. En belangrijk ook, voor de berekening van de provisies voor de ontmanteling van de kerncentrales blijft de CNV bevoegd.”

Hoe groot is het risico dat een deel van de factuur bij de belastingbetaler terechtkomt als Engie en de overheid een maximumfactuur afkloppen?

DUFRESNE. “De hoogte van de maximumfactuur zal vooral bepaald worden door de omvang van de risicopremie die bovenop de geschatte kostprijs komt. Dat zal altijd koffiedik kijken zijn, omdat dit een verhaal is dat loopt tot 2135. Hoe groot zijn de technische risico’s? Hoe groot is het beleggingsrisico voor de aangelegde spaarpot? Zo hebben we bij de jongste berekeningen de gehanteerde rentevoet verlaagd van 3,25 naar 3 procent, omdat op de zeer lange termijn de rentevoeten een dalende tendens vertonen. Engie Electrabel moet een voldoende hoge risicopremie betalen om te vermijden dat de belastingbetaler gedeeltelijk opdraait voor de berging. Je kan de vraag ook omkeren. Hoeveel is Engie bereid te betalen om van dat nucleaire passief af te geraken? Waarde is wat de gek ervoor geeft.”

Premier De Croo verwijst naar Duitsland als voorbeeld, waar de overheid een maximumfactuur afklopte op basis van de geschatte kostprijs van de berging plus een risicopremie.

DUFRESNE. “In Duitsland is de risicopremie vastgelegd op 35 procent. Maar de berekening was weinig wetenschappelijk en was vooral een politieke keuze. De keuze destijds van bondskanselier Angela Merkel voor een versnelde kernuitstap bracht de nucleaire operatoren in moeilijke papieren. De overname van het nucleaire passief was eerder een reddingsoperatie van deze bedrijven. De Duitse en Belgische situatie zijn dus moeilijk te vergelijken.”

Is een levensduurverlening van Doel 4 en Tihange 3 voldoende voor onze bevoorradingszekerheid na 2025?

DUFRESNE. “Daar ben ik niet zeker van, als je ziet hoeveel stress er nu staat op de Europese elektriciteitsmarkten. We geloven te veel in de Europese ‘koperen plaat’, waarbij landen vlot elektriciteit uitwisselen. In deze crisis zie je echter dat de meeste landen nationaal bezig zijn. Het is ieder voor zich. Duitsland zet in op bruinkool. Frankrijk betaalt de tol voor de verwaarlozing van de kerncentrales. Nederland wil twee nieuwe kerncentrales bouwen aan de boorden van de Schelde. In België betalen we nu de prijs voor twintig jaar besluiteloosheid. Nieuwe gascontracten worden bilateraal afgesloten. Het crisisbeleid is dus zéér nationaal gericht. Na de bankencrisis heeft Europa het heft in handen genomen om de sector op Europees niveau te reguleren. In deze energiecrisis zien we dat niet, terwijl we een Europese aanpak absoluut nodig hebben, met een grotere inzet op meer hernieuwbare energie. Zolang die Europese aanpak er niet is, moet een land voor zijn energiebevoorrading zoveel mogelijk op eigen benen kunnen staan.”

Maakt deze deal de weg vrij om de levensduur van nog meer kerncentrales te verlengen, naast Doel 4 en Tihange 3?

DUFRESNE. “Dat is moeilijk. De drie oudste kerncentrales zouden problemen krijgen met de aangescherpte veiligheidsnormen. De twee andere nog operationele kerncentrales kampen met de waterstofinclusies, wat een levensduurverlenging lastig maakt. Een levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3 met twintig jaar in plaats van tien jaar is realistischer.”

Engie Electrabel brengt de nucleaire activiteiten, samen met de internationale activiteiten van Electrabel, onder in een nieuwe vennootschap. Die participeert met de overheid in Doel 4 en Tihange 3. Wordt er een sterfhuisconstructie opgezet om te ontsnappen aan de nucleaire verplichtingen?

DUFRESNE. “De nieuwe vennootschap moet uiteraard voldoende financiële draagkracht hebben, maar het risico op een sterfhuisconstructie is beperkt. Dankzij een nieuwe wet is de nucleaire spaarpot veel beter beveiligd. Engie Electrabel is ook bezig met het terugbetalen van alle leningen die het uit deze spaarpot kreeg.”