Luc Coene (NBB): Als we plooien, verliezen we alle geloofwaardigheid'

Redactie Trends

27-12-2012, 10:44 Bijgewerkt op: 20-07-2022, 06:51

De regeringen, de Belgische inbegrepen, zullen in 2013 nog maar eens harde noten moeten kraken. “Wij hebben als ECB een lijn in het zand getrokken. Als de politici hun werk niet doen, zal dat het herstel bemoeilijken”, zegt Luc Coene.

“De regering wist bij de opmaak van de begroting dat we rekening hielden met een lagere groei voor 2013 dan hun werkhypothese”, zegt Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank en lid van de beheerraad van de Europese Centrale Bank (ECB). Een economische groei van 0 in plaats van de door de regering begrote 0,7 procent verplicht de regering-Di Rupo volgend jaar tot een extra inspanning van ruim 2 miljard euro om de begroting op koers te houden. Die inspanning komt boven op de 4 miljard euro aan maatregelen die nodig zijn om in 2014 het begrotingstekort terug te dringen naar 1,1 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Luc Coene: “Politici winnen er niets mee door het moment van de waarheid voor zich uit te schuiven, in de hoop dat het manna vanzelf uit de lucht komt vallen. Ondanks de al genomen begrotingsmaatregelen stijgen de Belgische overheidsuitgaven nog altijd sneller dan het bbp.”

Maar soms valt er ook een lekkere appel uit de kast, zoals een akkoord over een eengemaakt Europees toezicht op de systemische belangrijke banken. Luc Coene: “Onverwacht snel, maar zoveel te beter. Dit akkoord giet het fundament om de volgende stap te doen, waarbij een herkapitalisatie van de banken niet meer ten laste zal vallen van nationale overheden, maar van het Europees Noodfonds of een Europees resolutiefonds, al zal die regeling niet gelden voor de dossiers van het verleden. Die ballast blijven we meeslepen.”

Is de gevaarlijke link tussen noodlijdende banken en overheden die elkaar de dieperik in sleuren, al voldoende doorbroken?

Luc Coene: “De ECB heeft afgelopen zomer beslist zonder limiet staatobligaties te kopen van landen die een strikt hervormingsprogramma aanvaarden. Daarmee hebben we een heel belangrijk signaal gegeven aan de financiële markten. Daar heerste deze zomer het gevoel dat de euro op springen stond. Maar dat risico hebben we van tafel geveegd, en dat is een voor de markten een psychologisch keerpunt geweest. Hun reactie blijft positief, ook al wordt de kans kleiner en kleiner dat Spanje ooit zal aankloppen voor steun.”

Wie is de geestelijke vader van het idee om onder voorwaarden onbeperkt obligaties op te kopen?

Luc Coene: “Ons plan is het gevolg van de les die we geleerd hebben uit de mislukking van ons vroegere aankoopprogramma van overheidsobligaties. De manier waarop politici als Silvio Berlusconi daar misbruik van maakten, deed de deur dicht. We wisten dat we op een bepaald moment zouden moeten tussenkomen om de euro te redden en we zijn toen op zoek gegaan naar de juiste modaliteiten, om te verhinderen dat we gepakt zouden worden door loze beloftes van politici. Nu zullen we onze steun stopzetten zodra een land niet meer aan het opgelegde programma voldoet. Het Internationaal Monetair Fonds fungeert als onafhankelijke scheidsrechter. We geven dus geen automatische en continue steun.”

Maar wat als de rente in een land door het dak gaat? Kunt u dan de stekker eruit trekken?

Luc Coene: “Ja, en dan moet dat land maar de consequenties dragen. Als we plooien, verliest de ECB alle geloofwaardigheid. Het zal hard tegen hard gaan op een gegeven moment. Maar dit is de lijn die we in het zand getrokken hebben, en die we niet kunnen en niet zullen oversteken. Wij kunnen als centrale bankiers de problemen niet fundamenteel oplossen. We kunnen alleen tijd kopen voor de regeringen om de noodzakelijke structurele hervormingen te door te voeren, hervormingen die zich sowieso opdringen. Als we enkel tijd kopen zonder voorwaarden op te leggen, maken wij onszelf kapot. Dan eindigen we met de hele Spaanse en Italiaanse schuld op de balans van de ECB. Er zal niks veranderd zijn en onze geloofwaardigheid zal om zeep zijn.”

Als een sterker wordende euro de Europese economie zou vertragen, heeft de ECB dan nog wapens om tegengas te geven?

Luc Coene: “Je kan altijd nog een stap verder gaan. Er is nog ruimte voor iets (een verlaging van de rente, nvdr).”

Is schuldafbouw via een onverwachte dosis inflatie een deel van de oplossing?

Luc Coene: “Ja, maar het verleden heeft geleerd dat je inflatie wel kan aanwakkeren, maar om ze te blussen moet je een recessie organiseren. En wat heb je dan gewonnen? Niets. Bovendien is inflatie sociaal onrechtvaardig, want de herverdeling als gevolg van inflatie is allesbehalve neutraal.”

Is inflatie niet onvermijdelijk, gegeven de sterk toegenomen balanstotalen van de centrale banken?

Luc Coene: “Absoluut niet. Die balanstotalen stellen niets voor omdat de omloopsnelheid van het geld fors gedaald is. Als het geld opnieuw begint te circuleren, dan zullen de centrale banken dat overtollige geld snel uit de economie halen en hun balansen snel afbouwen.

Is het zo eenvoudig?

Luc Coene: “Ja, dat is relatief eenvoudig.”

Zal dat niet gepaard gaan met hogere rentevoeten?

Luc Coene: “Daar komen we aan de knoop van het verhaal. Dan zal de rente inderdaad stijgen. En al die overheidsschuld die nu dankzij de lage rente met meerwaardes in de boeken van de banken staat… Een renteverhoging zal die reserves opeten. Dat zal pijn doen.(zucht) En als de markten anticiperen op een stijgende rente, dan kan die rente bovendien niet geleidelijk, maar vrij snel de hoogte in gaan. Maar we verwachten niet dat dit volgend jaar al gebeurt.” (D.K, J.V.O, P.C.)