‘Leven met contradicties en niet gek worden’

‘Ik begin de uitspraak van F. Scott Fitzgerald te haten, dat je een briljante geest herkent aan het feit dat die twee tegenovergestelde ideeën tegelijkertijd kan vasthouden zonder gek te worden.’ Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

We halen een paar stereotiepe beelden boven. Japan, het land van kaizen, just-in-time, kanban, nauwe samenwerking tussen de overheid en de privésector, en een gedisciplineerd volk. Japan, gidsland. België: gefoefel, versnippering van bevoegdheden, niet-werkzame structuren, inwoners zonder discipline. België, een land van wielrenners en plantrekkers. Percentage gevaccineerden: Japan: ongeveer 2 procent. België: ongeveer 33 procent.

Tot daar de relevantie van stereotiepe culturele verschillen. Ik lees dat in Nieuw-Zeeland, het nieuwe gidsland, de kwaliteit van het water afschuwelijk is, hopeloos vervuild door de zuivelindustrie. En met niet veel meer dan 2 procent gevaccineerden lijkt het rijk van de absolute vrijheid daar ook niet echt nabij. Wel dat van de relatieve vrijheid, want het virus circuleert er voorlopig nauwelijks.

Ik kreeg net een mail van een Amerikaanse vriend die mij vertelt dat er op party’s in het zuiden een grote sociale druk is om elkaar te omhelzen en dat je uitgelachen wordt als je een mondkapje draagt. In sommige sterk Republikeinse streken is nauwelijks 5 procent van de inwoners ingeënt en dat percentage zal niet veel meer stijgen. Daar zullen ongetwijfeld telkens nieuwe uitbraken plaatsvinden. Want het is niet omdat die antivaxers geloven dat je sneller sterft van het vaccin dan van covid-19, dat het coronavirus die mening deelt. Ik lees ook hoe een 86-jarige dramatisch uitroept dat hij nu al meer dan een jaar kwijt is van de weinige tijd die hem nog rest. Wie riep er ook weer dat we vooral de jongeren voorrang moeten geven?

Eindelijk rechtvaardigheid. Vrijheid voor de foorkramers; zij weten perfect hoe zij coronaproof hun activiteiten kunnen ontplooien. Waarom mochten niet-professionelen uit de cultuursector knoeien, en moesten zij sluiten? Broodroof. En binnensporten mag niet, maar een pintje drinken in de kantine wel? Niet goed gelezen, vrees ik.

Het zou zeer oneerlijk zijn te werken met een coronapaspoort. Wie nog niet ingeënt is, zou dan niet naar een festival kunnen, wat een grondrecht is in onze maatschappij. Bovendien zou er nog een andere ondraaglijke discriminatie ontstaan. Vaccinatie is gratis, een PCR-test niet. Ik denk dan: tickets voor zo’n festivals zijn duur. Jongere A uit een arm gezin is nu al maanden niet in staat om in de horeca te werken en heeft dat geld nodig om zijn studies te bekostigen. Jongere B uit een rijk gezin kan met het geld van de ouders zijn grondrecht ‘genieten van een festival’ onbeperkt uitoefenen. Tijd om aan die grove onrechtvaardigheid iets te doen?

Ik begin de uitspraak van F. Scott Fitzgerald te haten, dat je een briljante geest herkent aan het feit dat die twee tegenovergestelde ideeën tegelijkertijd kan vasthouden zonder gek te worden. Wit lijkt de jongste maanden juist, maar ook zwart. Of hebben de dingen geen kleur meer? Ik kan helaas nu slechts één idee tegelijkertijd hanteren en dat is heel eenvoudig: een virus volgt de egocentrische wetten van een zuiver darwiniaans proces: ik plant me zo veel mogelijk voort. Hoe meer wezens ik kan besmetten zonder dat ze dood gaan, hoe liever. Want doden bewegen niet, zitten niet op terrassen of treinen, baden niet in de Ganges, nemen geen cruiseschepen, vliegen niet, zingen geen psalmen, schuiven niet aan bij familiediners.

Wat als een marsmannetje in Brussel zou landen? Ik vermoed dat die het volgende zou opmerken: als er een bus verongelukt met dertig passagiers is dat dagenlang groot nieuws. Nu sterven dagelijks evenveel mensen, en liggen de ziekenhuizen vol. Jullie weten nu al ruim een jaar welke rampzalige gevolgen dat virus kan hebben. Nu juichen jullie omdat jullie weldra de ideale omstandigheden zullen creëren om het virus te verspreiden. Marsmannetjes hebben uiteraard onze cultuur bestudeerd, bijvoorbeeld via onze stripverhalen, en het enige wat ze kunnen zeggen is: ‘rare jongens, die Romeinen.’