Laura Vansina (VUB): ‘Westerse sancties drijven Rusland in de armen van China’ (video)

De westerse sancties drijven Rusland dieper in de armen van China, waarschuwt VUB-onderzoeker Laura Vansina in Trends Talk op Kanaal Z. Voor betere relaties tussen Rusland en het Westen is het wachten op de aankomende generatie van Russische politici. “Zij zijn nog altijd corrupt, maar niet anti-westers.”

Tussen Rusland en het Westen botert het allang niet meer. Onder meer na de annexatie van de Krim in 2014 en de vergiftiging van de oppositieleider Alexej Navalny vorig jaar vaardigden Europa en de Verenigde Staten sancties uit tegen Rusland. Die sancties hebben averechtse effecten, volgens Laura Vansina, Rusland-specialist van de VUB. “De sancties drijven Rusland dieper in de armen van China”, zegt zij in de talkshow Trends Talk dit weekend op Kanaal Z. Rusland en China voeren nu meer handel met elkaar, en werken ook samen in energiebevoorrading.

De Russische economie staat voor een modernisering. Het land zou een belangrijke economische partner kunnen worden van het Westen, maar de sancties blokkeren de toenadering. “Het Westen vertrouwt Rusland niet, en Rusland vertrouwt het Westen niet”, zegt Vansina. “Er zijn momenteel ook geen duidelijke red lines. Niemand weet: wat is een stap te ver voor de ander? Dat maakt het heel moeilijk om een constructieve relatie op te bouwen.”

Lees verder onder de video

Levensstandaard bergaf

De Russische economie is niet veel groter dan die van de Benelux. Niettemin wil de Russische president Vladimir Poetin van zijn land een grootmacht maken. Een hedendaagse grootmacht ambieert internationale uitstraling en wil haar culturele waarden uitdragen. Rusland hanteert echter de 19de-eeuwse stijl van een grootmacht, en dat maakt de relaties met het Westen extra moeilijk. “In de 19de eeuw bouwde een grootmacht een invloedssfeer buiten haar grenzen op, en hield ze een vinger in de pap bij internationale conflicten. Daarom bemoeide Rusland zich bijvoorbeeld met de oorlog in Syrië”, zegt Vansina. Ook de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen en het ondermaatse respect voor de mensenrechten in Rusland getuigt van een 19de-eeuwse stijl als kandidaat-grootmacht.

Intussen gaat het bergaf met de levenstandaard van de gemiddelde Rus. Zijn reëel inkomen zit vandaag onder het niveau van 2013. Poetin heeft maatregelen aangekondigd, maar na 22 jaar aan de macht straalt hij geen kracht meer uit. Volgens analisten is Poetin moe, en zoekt hij de uitgang. “Je ziet dat aan zijn gedrag”, zegt Vansina. “In het begin van zijn presidentschap bezocht hij onaangekondigd fabrieken, om te kijken of alles daar goed liep. Zijn jaarlijkse ontmoeting met het publiek bereidde hij vroeger goed voor, met uitgebreide antwoorden op de gestelde vragen. Vandaag is dat enthousiasme een stuk kleiner. Hij komt ongeïnteresseerd over.”

Pragmatische relaties

Een verbetering van de relaties tussen Rusland en Europa is mogelijk, maar zal tijd vergen, aldus Vansina. “Poetin en zijn entourage zijn opgegroeid in de tijd van de voormalige Sovjet-Unie, en kregen het anti-westers beeld met de paplepel ingegeven. De volgende generatie politici, de huidige veertigers en vijftigers, zijn nog altijd corrupt, maar niet anti-westers, of toch minder. Zij zullen meer openstaan voor een pragmatische of opportunistische relatie met het Westen. Op dat vlak ben ik optimistisch.”