Karel Lannoo (CEO CEPS) over de impact van het coronavirus: ‘Ik verwacht geen nieuwe bankencrisis’

De beurzen gaan massaal onderuit als gevolg van de coronacrisis en de scherpe daling van de olieprijzen. Een van de zwaarst getroffen sectoren zijn de banken. Toch verwacht Karel Lannoo, de CEO van de Europese denktank CEPS, geen systeemcrisis zoals in 2008 en 2011.

De koersval van de Europese banken op de beurs is groter dan die van andere economische sectoren. Hoe verklaart u die evolutie?

KAREL LANNOO. “Op zich is het een normale reactie van de financiële markten. Alle economische sectoren krijgen klappen. De kans is reëel dat er meer bedrijven failliet gaan, en dat heeft gevolgen voor de kredietverstrekkers. In Noord-Italië heeft de overheid ingrijpende maatregelen genomen. In Milaan zijn winkels gesloten, en bars en restaurants gaan ‘s avonds dicht. Winkeliers, kmo’s en modehuizen zien af. Het lijdt geen twijfel dat dat zal leiden tot hogere kredietverliezen. In eerste instantie bij de Italiaanse banken, maar de facto bij alle Europese banken.”

De Italiaanse banken staan bekend als het zwakke broertje in Europa. Kunnen zij nieuwe kredietverliezen dragen?

LANNOO. “De meeste Italiaanse banken hebben de voorbije twee tot vier jaar hun balans ingrijpend gesaneerd. Ze hebben zich ontdaan van een groot aantal probleemkredieten. Voor mij zijn de Duitse banken minstens even zwak als de Italiaanse. In Duitsland vertikt men het de banksector te herstructureren. De overheid blijft er in de bres springen om banken overeind te houden.”

Kan de coronacrisis een nieuwe bankencrisis zoals in 2008 veroorzaken?

LANNOO. “Dat verwacht ik niet. De kaarten liggen anders. De Europese banken staan een pak sterker dan in 2008. De kapitaalbuffers voor hun risicogewogen activa zijn in omvang verdubbeld. En aan de depositokant zie ik geen problemen. Er is nooit meer spaargeld geweest, en nergens halen mensen geld van de bank. Echte instabiliteit is het gevolg van een bankrun of liquiditeitsproblemen. Dan kan een bank omver vallen. Daar is momenteel geen reden voor. Enkel voor de zeer grote zakenbanken met veel tradingactiviteit maak ik voorbehoud. Als zij met hun derivatenposities onder bepaalde waardes zakken, kan dat een domino-effect kunnen veroorzaken.”

Stel dat er toch iets gebeurt met een bank. Kunnen de systemen van de Europese bankenunie de impact beperken?

LANNOO. “Jazeker. Er zijn Europese structuren uitgewerkt om een domino-effect te voorkomen. Er is een Europees toezichtsorgaan dat direct kan ingrijpen. Het Europees resolutiefonds heeft 30 miljard euro in kas om falende banken op te vangen. Er is een begin gemaakt van een systeem van depositobescherming, mét prefinanciering. Die structuren waren in 2008 niet voorhanden, waardoor landen hun eigen banken moesten redden en achteraf zelf in de problemen kwamen. Bij liquiditeitsproblemen bij een bank zou men het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) kunnen inschakelen om noodliquiditeiten te verschaffen. Daar is nog geen wettelijke basis voor, maar in een noodsituatie verwacht ik dat Europa daar snel een mouw aan past.”

Is de reactie op de beurzen dan overtrokken?

LANNOO. “We hebben te maken met een samenloop van omstandigheden: het coronavirus, de schok op de oliemarkt, de aanhoudende handelsspanningen, de brexit,… Er is paniek, en dan krijg je een overreactie. De vraag is wat zal gebeuren als de corona-epidemie uitdooft, zoals in China het geval lijkt te zijn. In welke mate kan de economie de verloren consumptie recupereren?”