Johan Van Overtveldt (N-VA) over het beleid van de Europese Centrale Bank: ‘Obligaties opkopen werkt niet’

Volgens Europarlementslid Johan Van Overtveldt (N-VA) werkt het beleid van de Europese Centrale Bank niet. De centrale bankiers zouden hun kruit voorlopig beter droog houden.

Over wat de Europese Centrale Bank (ECB) donderdag zal beslissen, lopen de meningen van de economen uiteen. Mogelijk kiest ze voor een hogere strafrente van 0,6 procent in plaats van 0,4 procent voor de banken die hun overtollige cash ‘s avonds bij de ECB moeten parkeren, zij het met een gedeeltelijke vrijstelling onder bepaalde voorwaarden, om het de banken niet té moeilijk te maken. Of gaat ze voor nog meer langlopende leningen voor de banken tegen nog lagere rentes. En dat allemaal om krediet voor de gezinnen, de bedrijven en de overheden nog goedkoper en soepeler te maken.

Een mogelijkheid is ook de heropstart van het inkoopprogramma van obligaties van de overheden en bedrijven met een uitstekende kredietwaardigheid. Er circuleren verschillende bedragen en termijnen, waaronder 30 miljard euro per maand gedurende twaalf maanden. Europarlementslid Johan Van Overtveldt (N-VA) vindt dat de centrale bankiers hun kruit voorlopig beter droog houden.

Toen Christine Lagarde vorige week in het Europees Parlement haar kandidatuur als voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) kwam voorstellen, spaarde u uw kritiek op het beleid van de centrale bankiers niet. Vindt u dat de ECB haar boekje te buiten gaat?

JOHAN VAN OVERTVELDT. “De ECB heeft één mandaat gekregen, en dat is de inflatie in de eurozone dicht bij maar onder 2 procent houden. We zitten op iets meer dan 1 procent inflatie in de eurozone. Ik vraag me oprecht af wat de economische relevantie is van de verhoging van die algemene prijsstijgingen naar bijvoorbeeld 1,7 procent per jaar. Mijn antwoord in het kort: er is geen economisch verschil.”

U stelt de inflatiedoelstelling van de ECB ter discussie?

VAN OVERTVELDT. “Het manipuleren van de inflatie via het monetaire beleid wordt hoe langer, hoe moeilijker. Kijk naar Japan. Dat land probeert al veel langer dan Europa om de inflatie op gang te trekken. De Japanse centrale bank koopt niet alleen obligaties, maar ook aandelen. Het inkoopprogramma is groter. Als het toch niet werkt, waarom zou de ECB dan opnieuw obligaties moeten inkopen?”

Drukken fenomenen zoals de vergrijzing, de goedkope import uit China en de technologische vooruitgang de prijzen dan te veel?

VAN OVERTVELDT. “Inderdaad. Er zijn verschillende factoren waar de ECB geen greep op heeft. De globalisering heeft de klassieke spiraal doorbroken waarbij hogere lonen leidden tot hogere prijzen van producten. De ECB stimuleert de verkeerde inflatie: ze stuwt niet de prijzen van consumptieproducten, maar de prijzen van activa zoals aandelen en vastgoed omhoog.”

Wat is het alternatief?

VAN OVERTVELDT. “Voorlopig niets doen.”

U vindt dat de negatieve neveneffecten zwaarder wegen dan de positieve effecten?

VAN OVERTVELDT. “Christine Lagarde ontkent de negatieve effecten van het opkopen van obligaties door de centrale bank niet. Maar ze blijft volhouden dat het volledige plaatje positief oogt.”

Kan Europa op zijn eentje tegen de stroom inroeien? In de Verenigde Staten gaat de centrale bank volgende week allicht voor de tweede keer de richtinggevende rente verlagen, na een eerste verlaging eind juli.

VAN OVERTVELDT. “Ja, maar de Federal Reserve heeft de inkopen van obligaties al een hele tijd geleden stopgezet. Ze is de rente al sinds december 2016 aan het verhogen. Die boot hebben we in Europa volledig gemist. Natuurlijk zet een monetaire versoepeling in een eerste fase druk op een munt. Een minder gunstige euro-dollarwisselkoers, waardoor Europese exportbedrijven minder competitief worden dan Amerikaanse, kunnen we natuurlijk missen. Ik vermoed dat de ECB zich daardoor op sleeptouw laat nemen. Maar ze heeft geen mandaat om wisselkoersen te beïnvloeden. Dat moeten de centrale bankiers dus niet doen.”