Jens Eskelund (voorzitter Kamer van Koophandel EUCCC): ‘Zelfs een bodemstaal kan in China een staatsgeheim zijn’

Het Europees ondernemersvertrouwen in China zit op een dieptepunt, aldus een enquête van de Europese Kamer van Koophandel in China. Volgens twee derden van de respondenten is zakendoen moeilijker geworden in de nieuwe supermacht. De Kamer van Koophandel hekelt de politisering van het ondernemingsklimaat. ‘China moet zijn drang naar zelfvoorziening laten varen.’

Terwijl de EU zich volop herbezint over haar relaties met China, is ook het enthousiasme van de Europese ondernemers flink bekoeld: 64 procent vindt dat het ondernemingsklimaat in China vorig jaar moeilijker is geworden. Dat blijkt uit een jaarlijkse bevraging door de EUCCC (European Union Chamber of Commerce in China) bij Europese bedrijven actief in China. Dit jaar namen 570 ondernemingen aan de enquête deel. ‘Nooit was het Europese ondernemersvertrouwen in China zo laag’, zei een onthutste EUCCC-voorzitter Jens Eskelund op de voorstelling van de resultaten. ‘De enquête liep in de maanden februari en maart van dit jaar. Het ondernemersenthousiasme dat heerste bij de heropening van China begin januari is helemaal weg.’

De ondernemingen denken volop na over de volgende stappen, zoals een betere geografische spreiding van hun investeringen in Azië. Uit de enquête blijkt dat 11 procent van de Europese bedrijven beslist heeft om geplande investeringen in China te verplaatsen naar andere landen in de regio. Nog eens 7 procent denkt na over zo’n verplaatsing. In de voorbije vijf jaar heeft ook 10 procent van de bedrijven zijn Aziatisch hoofdkwartier gesloten in China. ‘Ze verplaatsten hun hoofdkwartier vooral naar Singapore,” aldus Eskelund. “Ook Maleisië trekt veel hoofdkwartieren aan. De voorbije 3 jaar zijn massaal veel Europeanen vertrokken uit China. Vandaag zijn er nog zowat 60.000 overgebleven.’

Ambiguïteit

Wat niet wil zeggen dat de bedrijven China afschrijven als beloftevolle markt: 16 procent ziet het land nog steeds als ‘topbestemming voor investeringen’. Bij nog eens 39 procent behoort China tot de top 3 van investeringsbestemmingen. Vorig jaar lagen beide percentages echter hoger, op respectievelijk 21 en 47 procent. Eskelund roept de Europese bedrijven op om China niet los te laten en hun investeringen in het land op te drijven. ‘Vorig jaar investeerden de bedrijven uit de EU-lidstaten evenveel in China als in Texas. De totale kapitaalvoorraad van de EU in China bedraagt 160 à 170 miljard dollar. Dat is evenveel als wat Europese bedrijven investeren in de VS in een jaar.’

Maar om meer Europese investeringen aan te trekken, zal China zijn markt meer moeten openen. 62 procent van de bedrijven zegt kansen te hebben gemist in China door belemmerende regelgeving of moeilijke markttoegang. Vorig jaar was dat slechts 42 procent. Volgens een kleine 60 procent is het ondernemingsklimaat in China meer politiek geladen dan voorheen. Vorig jaar lag dat aandeel nog op 50 procent. De gespannen toestand zorgt ervoor dat Eskelund veel meer Europese bedrijfsleiders met klachten over de vloer krijgt. ‘Als ik vroeger Europese bedrijfsleiders in China wilde zien, moest ik naar hun bedrijf gaan. Nu komen ze mij zelf opzoeken.’

China moet duidelijkheid scheppen in zijn regels. ‘Er is te veel ambiguïteit’, aldus Eskelund, die verwees naar het Chinese veiligheidsbeleid. ‘Geen enkel bedrijf weet nog wat staatsgeheim is en wat niet. Zelfs een bodemstaal kan in China een staatsgeheim zijn, zeker als je dat staal wil onderzoeken op toxische stoffen. Zo wordt het wel heel erg moeilijk voor een bedrijf dat een geschikt terrein zoekt om een nieuwe vestiging te bouwen.’ Komt daarbij dat veel regionale overheden de regelgeving met overdreven ijver toepassen, om goede maatjes te blijven met het centrale gezag in Peking. ‘China moet voorspelbaar worden,’ aldus Eskelund. ‘Het land moet zich opnieuw integreren in de wereldeconomie, en zijn drang naar zelfvoorziening laten varen.’