De oorlog in Oekraïne weegt steeds zwaarder op de Russische begroting. Ook de gewone Rus dreigt ervoor te moeten opdraaien, tegen eerdere beloftes van Vladimir Poetin in. De Russische president is er echter van overtuigd dat hij de oorlog langer kan volhouden dan Oekraïne, ook al wordt die laatste gesteund door het Westen. Dat zegt gewezen VRT-journalist en Ruslandexpert Jan Balliauw in Trends Talk. Bekijk de integrale uitzending onderaan dit artikel.
Hoelang kan de Russische economie de oorlog in Oekraïne nog betalen? Het conflict slorpt nu al 40 procent van het federale Russische budget op. President Vladimir Poetin haalt ook volop het Nationaal Welvaartsfonds leeg. Dat is een grote spaarpot die de pensioenen van de Russen moet betalen zodra de olie- en aardgasinkomsten beginnen terug te vallen. Voor de oorlog in Oekraïne bevatte het fonds nog 110 miljard dollar aan liquide middelen, maar zal tegen eind dit jaar zonder geld zitten. Bovendien stijgt de Russische btw van 20 naar 22 procent. (Lees ook: ‘De Chinezen nemen de Russische markt over van de Europeanen’)
“Daardoor bestaat de kans dat de oorlog dichter bij de Russische bevolking komt”, zegt Jan Balliauw, bekend om zijn Ruslandverslaggeving bij de VRT. Hij is intussen met pensioen, maar blijft actief als Ruslandspecialist aan het Egmont Instituut, een denktank in Brussel. “Poetin heeft altijd beloofd dat de bevolking de oorlog niet zou voelen. Maar het contract dat hij heeft gesloten met de Russische bevolking zou wel eens opgezegd kunnen worden. De Russen zouden misschien kunnen zeggen: dit is het ons niet waard.”
Poetin maakt zich echter weinig zorgen, aldus Balliauw. “Hij is er heilig van overtuigd dat hij de oorlog langer kan voortzetten dan Oekraïne, dat gesteund wordt door het Westen. Poetin ziet natuurlijk ook dat de Amerikaanse president Donald Trump de financiële steun aan Oekraïne heeft stopgezet, en dat de militaire steun door Europa moet worden betaald. Bovendien heerst er verdeeldheid in Europa. Dus Poetin denkt: ‘Uiteindelijk zullen wij het halen. Wij zullen het langer volhouden dan Oekraïne en het Westen.’” Lees verder onder de foto.
Kwetsbaar
In zijn nieuw boek De Droom van Poetin legt Balliauw uit hoe de Russische president van zijn land opnieuw de dominante kracht wil maken in Europa. Dat ideaal van een sterk Rusland staat in schril contrast met de huidige toestand van de Russische economie, die erg afhankelijk blijft van inkomsten uit olie en aardgas, weinig gediversifieerd is, en daardoor kwetsbaar. Rusland is een oorlogseconomie geworden, en dat biedt geen toekomst voor de Russen. “Een oorlogseconomie produceert munitie en tanks om aan het front kapot geschoten te worden”, zegt Balliauw. “Zo bouw je niets op. Je bouwt geen infrastructuur op, bijvoorbeeld.”
Anderzijds heeft Rusland best nog wel troeven in de hand. “Het land heeft enorm veel middelen. Het heeft weinig schulden, en dankzij de verkoop van grondstoffen komt er nog altijd heel veel geld binnen. Het land heeft heel veel kennis, ook kennis over de werking van de sociale media. De Russen zijn bijzonder ingenieus in de toepassing van die nieuwe instrumenten.”
Poetin heeft er vertrouwen in, besluit Balliauw. “Poetin is ervan overtuigd dat het glas halfvol is, en niet halfleeg, en dat hij het uiteindelijk zal halen. Want hij kijkt ook naar Europa, waar het ook niet allemaal rozengeur en maneschijn is. Wij zijn de steun van de Amerikanen kwijt, en Europa telt een aantal landen waar pro-Russische partijen het halen in de verkiezingen. Het Russische discours krijgt tractie in Europa. Dus Poetin denkt dat hij er op lange termijn eigenlijk beter voor staat dan zijn tegenstander, met name wij.”