‘Is het voorstel van Groen over het vermogensregister wel duurzaam?’

‘Na de verkiezingscampagne, met haar onbetaalbare beloften en haar vele virtuele nieuwe belastingen, is het tijd voor rust en bezinning. Hopelijk halen enkel de meest duurzame voorstellen het regeerakkoord. Of het voorstel van Groen over het vermogensregister er zo een is, is hoogst onzeker. ‘ Dat zegt Koen Van Duyse, partner bij Tiberghien Advocaten.

Na de verkiezingscampagne, met haar onbetaalbare beloften en haar vele virtuele nieuwe belastingen, is het tijd voor rust en bezinning. Hopelijk kunnen de informateurs en de formateurs in alle luwte hun werk doen. En hopelijk halen enkel de meest duurzame voorstellen het regeerakkoord. Of het voorstel van Groen over het vermogensregister er zo een is, is hoogst onzeker.

Het voorstel om een vermogenskadaster tot stand te brengen lokte een storm van protest uit op de sociale media, omdat het – waarschijnlijk terecht – werd gepercipieerd als een opstapje naar een vermogensbelasting. Als een PS-Ecolo-Groen-as een regering zou vormen, behoort dat ongetwijfeld tot de denksporen. Mag ik het ontwerp van het regeerakkoord van de regering-Di Rupo in herinnering brengen, waarin een vermogensbelasting was opgenomen? Ook nogal wat ideeën in de aanloop naar de verkiezingen waren duidelijk. De doos van Pandora is geopend.

Na de storm van kritiek over het feit dat verzamelingen met een geschatte waarde van meer dan 5000 euro in het register zouden worden opgenomen, volgde paniekvoetbal om de imagoschade te beperken.

Een niet-inhoudelijk argument was uniek. De Raad van State was ingeschakeld om te toetsen hoever men kon gaan. Is de adviesfunctie van de Raad daarvoor wel bedoeld? Wordt daarmee niet een deel van de studiedienst van politieke partijen gratis uitbesteed aan een instelling die met belastinggeld wordt gefinancierd? Als je weet dat de Raad geen gelegenheid voorbij laat gaan om duidelijk te maken dat ze te weinig tijd en middelen heeft om grondig over bestaande wetgeving te adviseren, hoop ik dat dit geen navolging krijgt en dat de Raad op zijn kernactiviteit kan focussen.

In een poging de schade te beperken werd aangevoerd dat enkel goederen die verzekerd zijn, moeten worden aangegeven. Dat onderscheid doet de wenkbrauwen fronsen. Er wordt dus een onderscheid gemaakt tussen burgers die hun goederen hebben laten verzekeren en zij die dat niet hebben gedaan. Is dat geen ongeoorloofde discriminatie?

Het Grondwettelijk Hof gaat geregeld na of een fiscaal onderscheid al dan niet het gelijkheidsbeginsel schendt. Volgens het Hof kan een verschil in behandeling als dat objectief en redelijk verantwoord en proportioneel is, rekening houdend met het doel en de gevolgen van de maatregel.

Het doel van het register is blijkbaar de strijd tegen de fiscale en sociale fraude en transparantie over vermogens. Dat kan legitiem zijn – wat nog niet wil zeggen dat er een draagvlak voor is. Door de gegevens uit het register aan het begin van het jaar te vergelijken met de stand van zaken aan het einde van het jaar heeft de fiscus een kapstok om te controleren of de aangroei overeenstemt met de inkomsten die zijn aangegeven. Als de toename niet kan worden verklaard, zou dat een indicatie van belastingontduiking zijn. Niets nieuws: we kennen dat al, via de techniek van de indiciaire afrekening. Maar door de invoering van een vermogensregister zou dat Big Brother-achtig worden geautomatiseerd.

Is het in het licht van dat legitieme doel verantwoord een onderscheid te maken tussen verzekerde en niet-verzekerde goederen? Ik vind met de beste wil van de wereld geen enkele redelijke verantwoording die proportioneel is. Als het de bedoeling is de oorsprong van de vermogensaangroei te checken, is een verzekering volstrekt irrelevant, want elke aangroei telt. Het geeft fraudeurs en criminelen een eenvoudig instrument om hun illegale vermogen verder verborgen te houden, zonder straf. Een voorstel in die vorm zal snel van de tafel van de formateur zijn. Maar of het voorstel zonder het onderscheid tussen verzekerden of niet-verzekerden daarmee van de baan is, is hoogst onzeker.