Hoe China hoopt van de vergrijzing een economische troef te maken

China wordt stilaan een zilveren economie.

De Chinese bevolking krimpt en vergrijst – een proces dat in 2025 in hoog tempo zal doorgaan. Het vruchtbaarheidscijfer, of het gemiddelde aantal geboortes per vrouw, is gedaald tot 1,1. Dat is ver onder de 2,1 die nodig zijn om de bevolking stabiel te houden. Ondertussen zal het aantal 60-plussers naar verwachting toenemen van 300 miljoen in 2023 tot meer dan 400 miljoen in 2035. Dat wil zeggen: stijgen van een vijfde tot bijna een derde van de bevolking. Dat is een slecht voorteken voor de Chinese economie, met minder jonge mensen die werken om meer oude mensen te onderhouden. Maar de staatsplanners denken dat ze een lichtpuntje hebben gevonden: de ‘zilveren economie’.

Oudervriendelijke sectoren

In 2024 publiceerde de Chinese staatsraad een beleidsdocument over het bevorderen van een “zilveren economie om het welzijn van ouderen te verbeteren”. Daarin werden bedrijven opgeroepen te investeren in oudervriendelijke sectoren zoals een slimme gezondheidszorg, antiverouderingsproducten, aanvullende pensioenen en toerisme. De staat heeft de lokale overheden ook opgedragen betere diensten voor ouderen op te zetten, zoals maaltijdbezorging, thuisgezondheidszorg en culturele verrijking.

De focus op de oudere consument is logisch. De vergrijzende bevolking zal enorme behoeften hebben en de komende generatie gepensioneerden heeft geld te besteden. De Verenigde Naties schatten dat de grootste leeftijdsgroep, de Chinezen tussen 50 en 60 jaar, 230 miljoen mensen omvat, van wie de meesten in het volgende decennium met pensioen gaan.

Zilveren economie

De Chinezen vanaf 45 jaar hebben het grootste deel van hun leven gewerkt in de jaren van hoogconjunctuur. “Zij zijn de meest welvarende groep van de samenleving,” zegt Tim Xie van Quantasing, een edtechbedrijf dat zich in 2022 richtte op de zilveren economie. Quantasing heeft 120 miljoen gebruikers aangetrokken voor zijn onlinecursussen, die gepensioneerden helpen hobby’s te ontwikkelen zoals kalligrafie, meditatie en pianospelen. Tot nu zijn er slechts 400.000 betalende klanten, maar Quantasing verwacht dat dit aantal zal groeien naarmate het bedrijf zijn activiteiten uitbreidt met wellnessproducten en toerisme.

Het China Research Centre on Ageing, een denktank van de overheid, schat dat de zilveren economie (de waarde van het leveren van diensten of het verkopen van goederen aan ouderen of bijna-ouderen) dit jaar 7 biljoen yuan (1 biljoen dollar) zal bereiken, ongeveer 6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat bedrag zal naar verwachting stijgen tot 30 biljoen yuan in 2035, of ongeveer een tiende van het bbp, en tot een derde van het bbp in 2050. Volgens Qichacha, een platform voor bedrijfsdata, is het aantal registraties van nieuwe bedrijven in de zilveren economie tussen 2019 en 2023 met meer dan 40 procent gestegen.

Bescherming

Er zijn ook uitdagingen. Ouderen zijn een mogelijk slachtoffer voor oplichters. Ze hebben consumentenbescherming nodig, ook al moedigt de overheid bedrijven aan om zoveel aan hen mogelijk te verkopen. Chen Gong van de Universiteit van Peking waarschuwt dat te veel bedrijven zich op de markt storten zonder voldoende gedegen research te hebben gedaan. Cai Fang van de Chinese Academie van Sociale Wetenschappen wijst erop dat er meer welzijn en sociale voorzieningen voor ouderen nodig zijn. De uitgaven voor ouderen zullen zeker toenemen. Het zal moeilijker worden om ervoor te zorgen dat het welzijn van de Chinese ouderen meegroeit.