De Europese instellingen gaan binnenkort naar Athene om met de Griekse regering structurele hervormingen uit te werken. Daarmee lijken ze weg te gaan van hun besparingspolitiek.
Na de bijeenkomst van de Eurogroep van de 19 ministers van Financiën uit de Eurozone zei voorzitter Jeroen Dijsselbloem op de persconferentie dat een missie van ‘de instellingen’ (de Eurogroep, de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het IMF) ‘op zeer korte termijn’ terug naar Athene vertrekt om samen met de Griekse regering een pakket structurele hervormingen voor te bereiden in het belastingstelsel, het pensioensysteem en de arbeidsmarktregulering. Belangrijk is dat de IMF-specialisten deelnemen aan de missie.
De Eurogroep lijkt toegevingen te hebben gedaan aan het IMF: er komt een verschuiving in het beleid weg van de bezuinigingspolitiek naar meer diepgaande structurele hervorming, zoals door het IMF al maanden wordt bepleit.
EC-commissaris Pierre Moscovisci had het in dit verband over licht aan het einde van de tunnel van de bezuinigingspolitiek voor het Griekse volk. Moscivisci zei dat de Commissie steun overweegt om in Griekenland een actief arbeidsmarktbeleid uit te bouwen. Hij herinnerde eraan dat de economische groei van 0,3% in 2016 boven de verwachtingen uitkwam en de Griekse economie goed op weg was om dat in 2017 weer te doen.
Timing
Voor een politiek besluit binnen de Eurogroep is het uiteraard nog te vroeg, maar er is voldoende vertrouwen, aldus Dijsselbloem, om het team van ‘de instellingen’ in Athene op het terrein te laten samenwerken met de Griekse regering om de hervormingen technisch uit te werken.
Wanneer er ginder een consensus is in de vorm van een staff level agreement, kan er dan in een volgend stadium aan een politiek akkoord gewerkt worden in de Eurogroep, die een schijf van 10 miljard moet vrijmaken van de derde noodlening (86 miljard euro) uit het Europese noodfonds ESM. In dat stadium zal ook de discussie gevoerd worden over de houdbaarheid van een 3,5% primair overschot (zonder rente-uitgaven) op de Griekse begroting in 2018, dat nodig is om de terugbetaalbaarheid van de leningen te verzekeren en die de Eurogroep tot nu toe heeft geëist. Zoals bekend vindt het IMF 1,5% veel realistischer en Dijsselbloem liet verstaan dat het objectief inderdaad wellicht realistischer wordt.
Europa vraagt aan Griekenland om in het parlement extra besparingen goed te keuren voor het geval de begrotingsdoelstellingen niet worden gehaald. De Griekse minister van Financiën zou hiermee hebben ingestemd.
De Griekse begroting zit op het goede spoor, concludeerde Dijsselbloem. Het komt er nu op aan om ze met structurele hervormingen haalbaar en houdbaar te maken. Europa en Griekenland zijn het eens dat het pakket structurele hervormingen die het IMF vraagt nodig zijn, maar over de omvang ervan – aanvankelijk was er sprake van 2% van het BNP of 3,6 miljard euro – kon hij zich nog niet uitspreken omdat de discussie daarover nog aan de gang is.
Deadlines zijn er niet, maar Dijsselbloem wil uiterlijk landen tegen de zomer. Kan het eerder, zoveel te beter. Maar hij wil kost wat kost het IMF aan boord krijgen en daar neemt zijn Eurogroep zijn tijd voor. Dat betekent dat de Eurogroep ernaar streeft ‘om de structurele hervormingen, het begrotingstraject en de houdbaarheid van de schuld voor het IMF geloofwaardig te maken’. Dat houdt ook in dat Europa vraagt aan Griekenland om in het parlement extra besparingen goed te keuren voor het geval de begrotingsdoelstellingen niet worden gehaald. De Griekse minister van Financiën Euclid Tsakalatos zou hiermee hebben ingestemd.
De wortel die Griekenland hierbij wordt voorgehouden is dat de Griekse regering vrij over de extra begrotingsruimte mag beschikken die eventueel ontstaat na het behalen van de begrotingsdoelstellingen. Dat extra budget kan ingezet worden voor investeringen en andere groeibevorderende ingrepen.
