De Europese top die donderdag en vrijdag in Brussel plaatsvindt, krijgt veel media-aandacht door het bezoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Ook belangrijk is echter het economische deel van die bijeenkomst. De Frans-Duitse as herrijst in een poging om de Amerikaanse Inflation Reduction Act(IRA) van antwoord te dienen.
Het is de eerste keer dat de EU-lidstaten officieel praten over een mogelijke respons op de Amerikaanse klimaatwet, waarvan wordt gevreesd dat die investeerders in groene energie uit het statenverband weglokt.
America First
De Inflation Reduction Act mag dan wel ‘Inflation’ in de titel hebben, het is eigenlijk een kolossaal pakket klimaatsubsidies van de regering-Biden. Zo maken de Amerikanen een recordbedrag van 369 miljard dollar vrij voor investeringen in hun hernieuwbare-energiesector, variërend van waterstof en batterijen tot zonnepanelen en groene vliegtuigbrandstof.
Critici uit Europese hoek – voornamelijk Frankrijk – ontwaren in die maatregelen echter vóór alles een flinke dosis America First-protectionisme. Onder meer de belastingvermindering voor elektrische voertuigen (EV’s) die gebouwd zijn in de VS, zint de op een na grootste economie van de EU niet. Dat kan problemen opleveren voor autofabrikanten die in Europa EV’s van de band laten rollen, zoals Renault, Stellantis en Volkswagen.
“We hebben een Europees instrument nodig dat ambitieus en even snel is als wat de Amerikanen doen. We hebben 380 miljard euro nodig om te investeren in groene technologie”, zei de Franse president Emmanuel Macron eind januari in een gezamenlijke persconferentie met de Nederlandse premier Mark Rutte. Laatstgenoemde voelt daar echter niet zoveel voor; een tegenstelling die op de EU-top op de spits lijkt te worden gedreven.
Sneller beslissen om te investeren
Achter de schermen werkt Europees commissaris voor Mededinging MargretheVestager aan een wetsvoorstel dat ervoor zorgt dat individuele EU-landen bepaalde bedrijven met een “strategisch” belang voor de energietransitie, sneller staatssteun kunnen verschaffen. De Deense hoopt dat haar wetsvoorstel de goedkeuring van zo’n steunbedragen vlotter laat verlopen, zodat groene investeerders sneller beslissingen kunnen nemen.
Een rist kleinere EU-lidstaten hebben echter de krachten gebundeld om in een open brief hun afkeer te uiten over die mogelijke versoepeling van de subsidieregels. Zo’n plan zou de interne markt van de EU uithollen, klinkt het. Regeringen met meer economische slagkracht, zoals die in Parijs en Berlijn, kunnen zich die staatssteun voor de eigen industrieën permitteren, kleinere mogendheden, zoals pakweg Bulgarije en Griekenland, hoegenaamd niet.
Subsidieoorlog
Maar de Fransen en de Duitsers zitten grotendeels op dezelfde lijn als het gaat om de reactie op de IRA, zo bericht Politico. Dat is opvallend: eerder zat er nog ruis op de Frans-Duitse lijn tijdens de piek van de energiecrisis, en sprak de Duitse minister van Financiën zich uit tegen Europese overheidsinmenging als reactie op de Amerikaanse steunmaatregelen voor de eigen industrie.
De rest van de Europese Unie blijft véél sceptischer over een respons. Als ze al niet op ronduit vijandige wijze tegen de Frans-Duitse groenesubsidietandem gekant zijn. “We haasten ons om mogelijk zeer vergaande maatregelen te nemen die dreigen uit te monden in een subsidieoorlog met de VS en zelfs in een subsidieoorlog met elkaar”, laat een regeringsfunctionaris van een land dat zich zorgen maakt over het Frans-Duitse standpunt optekenen door Politico.
“Frankrijk en Duitsland dringen sterk aan op deze regels. Wij zien een potentieel baanbrekende transformatie van de EU-subsidieregels – en vinden dat het allemaal te snel en zonder voldoende analyse gebeurt”, klinkt het nog.
