‘Europa is nog lang geen energie-unie’

Weinig landen geven graag de controle over energie uit handen, oordeelt Trends-redacteur Luc Huysmans.

Met de Energie-unie en de goedkeuring van de hervorming van het emissiehandelssysteem ETS door het Europees Parlement zijn in één week twee stappen gedaan in de richting van een performantere Europese energiemarkt. Maar de weg is nog lang.

De hervorming van het ETS-systeem was broodnodig. Er is een overaanbod aan uitstootrechten van bijna een jaar. Daardoor kost zo’n recht om een ton CO2 uit te stoten amper 7 euro, terwijl dat een veelvoud moet zijn om bijvoorbeeld gasgestookte elektriciteitscentrales toe te laten te concurreren met steen- en bruinkool.

Het ETS is ook een sleutelstuk in de Energie-unie. Dat klimaatdoelstellingen en de energiebevoorradingsstrategie in één visie worden gebundeld, klinkt voor een buitenstaander logisch, maar is moeilijker dan het lijkt. Volgens de bevoegde Commissaris, Maros Sefcovic, volstaat de bestaande wetgeving, en het versterken van de rol van instanties als het overkoepelend netwerk van regulatoren (Acer) of dat van de hoogspanningsnetbeheerders (Entso-E), om tot een hecht Europees beleid te komen.

Dat lijkt zeer optimistisch. Het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld besliste een minimum-CO2-prijs op te leggen, capaciteitsvergoedingen te introduceren, en subsidies te geven voor een nieuwe kerncentrale. Elk van die maatregelen ondergraaft de gemeenschappelijke energiemarkt. Europa had niet de macht ze tegen te houden.

Dat hoeft niet eens te verwonderen. Energie is een strategische bevoegdheid, en weinig landen geven graag de controle daarover uit handen. Zonder nieuwe bevoegdheidsverschuiving dreigt de Energie-unie het zoveelste idee te worden dat hoogstens gedeeltelijk zijn potentieel waarmaakt.