De Europese Unie (EU) heeft weliswaar een prijsplafond voor Russische olieproducten ingesteld, maar slaagt er niet in om Moskou de overwinsten uit de export van zijn zwarte goud te onthouden. Dat is de conclusie van een rapport van de denktank Centre for Research and Clean Air (CREA).
De reden waarom de lidstaten van de Europese Unie nog altijd de grootste importeurs zijn, is dat zij een recordaantal verwerkte olieproducten (diesel en kerosine) inslaan via de belangrijkste afnemers van Russische ruwe olie. Het gaat om landen zelf geen sancties hebben ingesteld tegen het Kremlin.
Het CREA wijst in zijn nieuwe rapport vijf zulke ‘witwaslanden: China, India, Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Singapore.
Effect van sancties verzwakt
De Europese Unie, de G7-landen en Australië hebben sinds de Russische invasie van Oekraïne voor 42 miljard euro aan olieproducten uit de zogenoemde witwaslanden ingevoerd. En de EU – die beweert dat haar sancties effectief zijn om Poetins oorlogskas te raken – is daarvan de belangrijkste importeur. Ze betaalde al 7,7 miljard euro voor olieproducten uit de witwaslanden sinds de inval van de Russen in Oekraïne.
Lauri Myllyvirta, co-auteur van het rapport en hoofdanalist bij CREA, stelt onomwonden dat de invoer het effect van de strafmaatregelen danig verzwakt. “Het verhogen van de invoer van olieproducten uit de landen die het meest Russische ruwe olie importeren, ondermijnt de sancties tegen Rusland. Deze handel aan banden leggen, kan de broodnodige extra druk uitoefenen en de financiering van Ruslands brute invasie in Oekraïne afsnijden”, liet hij optekenen door The Independent.
Voorlopig nog Russische olie nodig
Sinds februari bant de EU geraffineerde olieproducten uit Rusland. De Unie stelde daarbovenop, samen met de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk en Australië, een maximumprijs op Russische olie in. Afhankelijk van het product is dat 45 of 100 Amerikaanse dollar per vat.
Vorig najaar deed de topman van Internationaal Energieagentschap (IEA), Faith Birol, nog een niet-onomstreden observatie over dit onderwerp. Birol vond het prijsplafond voor Russische leveringen een goed idee omdat het de potentiële winsten van het Kremlin uit de olie-export zou besnoeien – zonder evenwel de leveringen volledig stop te zetten.
“Ik denk dat dit goed is, omdat de wereld voorlopig nog Russische olie nodig heeft”, aldus Birol. Tussen 80 en 90 procent van de Russische olie die buiten het prijsplafond stroomt, is een “goed en bemoedigend niveau om aan de vraag te voldoen”, klonk het op een energieconferentie in Singapore – schijnbaar niet toevallig een witwasstaat.
