De 27 lidstaten van de Europese Unie hebben donderdag op de extra Europese top een akkoord bereikt over het versterken van de Europese defensie. Ze vragen onder meer aan de Europese Commissie om haar plannen om extra geld in de defensie-industrie te pompen verder uit te werken. Er kwam ook een akkoord over extra steun aan Oekraïne, maar zonder de goedkeuring van Hongarije.
“De Europese Raad benadrukt dat Europa meer soeverein moet worden, meer verantwoordelijk voor zijn eigen defensie en beter voorbereid om autonoom het hoofd te bieden aan uitdagingen en bedreigingen”, staat in de conclusies van de top. “De Russische agressieoorlog en de repercussies voor de Europese en wereldwijde veiligheid in een veranderende omgeving zijn een existentiële uitdaging voor de Europese Unie.”
Ruimer budget en meer investeren
De leiders bogen zich donderdag over een plan van de Europese Commissie om miljarden euro’s in de Europese defensie te pompen. Zo wil ze lidstaten meer budgettaire ruimte geven om defensie-uitgaven te doen door de ‘ontsnappingsclausule’ van het Stabiliteits- en Groeipact te activeren, en wil ze een nieuw instrument in het leven roepen om 150 miljard aan leningen aan te bieden aan de lidstaten om te investeren in de defensie-industrie. Daarnaast wil de Commissie de lidstaten de mogelijkheid geven om geld dat ze krijgen in het kader van het cohesiebeleid te heroriënteren naar defensie, en wil ze extra private middelen mobiliseren via de Europese Investeringsbank (EIB) en het versnellen van de spaar- en investeringsunie.
‘Ontsnappingsclausule’
Volgens een Europese bron waren er onder meer discussies over de flexibiliteit die de lidstaten krijgen via de ‘ontsnappingsclausule’. Sommige landen, zoals Duitsland, wilden meer flexibiliteit, andere landen wilden striktere regels definiëren, klinkt het. In de conclusies vragen de lidstaten om de ‘ontsnappingsclausule’ wel degelijk te activeren en vragen ze om verdere maatregelen te onderzoeken om de defensie-uitgaven op nationaal niveau te faciliteren, maar daarbij wel rekening te houden met de houdbaarheid van de schuld.
Leningen
De lidstaten “nemen ook akte” van het plan om 150 miljard aan leningen toe te staan, en vragen de Raad om het uiteindelijke voorstel met “hoogdringendheid” te onderzoeken. En ze vragen aan de Commissie om extra financieringsbronnen op EU-niveau voor te stellen. Volgens een bron waren er onder de lidstaten ook discussies over de vraag of de EU enkel leningen of ook subsidies moet voorstellen, om te vermijden dat de lidstaten zich nog verder in de schulden werken.
De lidstaten identificeerden voor het eerst ook een lijst van prioritaire gebieden om in te investeren. Het gaat onder meer om lucht- en raketafweersystemen, artilleriesystemen, raketten en munitie, drones en antidronesystemen, militaire mobiliteit, cyberveiligheid, AI en elektronische oorlogsvoering.
De lidstaten vragen nu aan de Commissie om de plannen verder uit te werken en om te zetten in wetgevende initiatieven tegen de volgende Europese toppen, op 20 en 21 maart. Op 19 maart zal de Commissie ook haar white paper over defensie publiceren. Verwacht wordt dat daarin ook initiatieven op langere termijn worden voorgesteld.
