Energiepact moet eindelijk vorm krijgen

In 2017 zou eindelijk het langverwachte federale Energiepact boven water moeten komen. Dat betekent niet dat alle energieknopen in België ontward raken.

Dat de energiesector al enkele jaren in zwaar weer zit, is een understatement. Door de hoge taksen en kosten van transport en distributie merkt de consument het amper, maar de groothandelsprijs is al een hele poos erg laag. Dat weegt op de energieleveranciers. Het Belgische groenestroombedrijf Lampiris is verkocht aan de Franse olie- en gasgroep Total. Ook ENI Gas en Power staat in de etalage.

Bij de energieproducenten is de toestand evenmin rooskleurig. Sinds 2011 zijn er geen klassieke centrales meer bij gekomen, en ook de sector van de groene energie luidde eind november de noodklok. Het gebrek aan een duidelijke energievisie op lange termijn en een onzeker juridisch kader maken dat de investeringen stilvallen. Daardoor komen de Europese doelstellingen voor het aandeel hernieuwbare energie in de productiemix in het gedrang.

Het Vlaamse Klimaat- en Energieplan is een stapje in de goede richting. De meerderheid en de oppositie steunen de tekst. Dat moet paal en perk stellen aan het bijna klassieke stop-go-beleid. Tegelijk moeten de plannen van Vlaanderen en de andere regio’s worden geïntegreerd in één Belgische energievisie, die bij voorkeur ook langer meegaat dan deze legislatuur.

Prioriteiten stellen

Toch zullen al die teksten op papier niet volstaan. De overheden moeten duidelijkheid verschaffen over de prioriteiten. Een focus op de klimaatdoelstellingen van Parijs leidt tot andere keuzes dan een klemtoon op betaalbaarheid of bevoorradingszekerheid.

Het Energiepact zal moeilijke knopen moeten doorhakken. Nagenoeg alle experts zijn het er intussen over eens dat de kernuitstap ook in de periode 2023-2025 zeker niet volledig kan worden gerealiseerd. Zonder duidelijkheid over welke reactoren dichtgaan, zullen investeerders afzijdig blijven. Daardoor zal er onvoldoende grootschalige energieproductie zijn, ondanks de opkomst van vraagsturing, een verregaande digitalisering en een groeiende flexibiliteit in het systeem. De kernuitstap opnieuw ter discussie stellen, kan de broodnodige politieke eensgezindheid fnuiken.

Bovendien is er ook de kwestie van de nucleaire uitfasering. Volgens de Franse mediagroep BFM bestudeert Engie, de moeder van Electrabel, de toekomst van zijn kerncentrales. Ook het aantrekken van andere aandeelhouders voor de Belgische activiteiten ligt naar verluidt ter studie. Mocht het zover komen, dan doet ons land er goed aan juridische zekerheid te krijgen dat de factuur voor de sluiting van de zeven Belgische reactoren in Parijs arriveert, en niet wordt doorgeschoven naar de nieuwe aandeelhouders.