‘Een zuinig land kan zich zotte kosten permitteren’

Nederland doorprikt het typische Belgische excuus dat begrotingen nu eenmaal ontsporen in verkiezingstijden.

De afgetreden Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zorgde wellicht voor het duurste cafébezoek in de Belgische geschiedenis. De rekening zal over een goed jaar bekend zijn en kan ons miljoenen euro’s kosten. Zijn racistische en seksistische uitspraken voor de deur van café ‘t Hemelrijk maakten niet alleen zijn positie als partijvoorzitter onhoudbaar. Ze kunnen ook voor een politieke blokkering zorgen op Vlaams en zelfs op federaal niveau. Het schandaal rond Rousseau geeft het momentum van Vooruit een forse knauw. De N-VA hoopte de voorbije jaren dat Rousseau zou kunnen depanneren na de verkiezingen in juni. Ze heeft de voorkeur een werkbare Vlaamse regering met drie coalitiepartners op de been te krijgen. Zo weinig mogelijk coalitiepartners en politieke koehandel, zo veel mogelijk kans op een coherent beleid.

De regering-Jambon (N-VA, cd&v en Open Vld) zal na de verkiezingen in juni 2024 wellicht geen meerderheid meer hebben. De andere opties zijn een Vlaamse regering met vier of een coalitie met het Vlaams Belang. Dat laatste is onbekend terrein en zal op federaal niveau een crisis veroorzaken. Al die politieke verlamming zal ons geld kosten, aan uitgestelde hervormingen of hogere rentelasten. Dat kunnen we ons niet permitteren.

Het raakte volledig ondergesneeuwd door de heisa bij Vooruit, maar de Europese Commissie gaf een update over de begrotingsprognoses in de Europese Unie. België heeft de op een na slechtste begroting van alle lidstaten van de eurozone. De federale overheid en andere niveaus hebben samen een begrotingstekort van 4,9 procent van het bruto binnenlands product (bbp) of meer dan 28 miljard euro in 2024. Enkel Slowakije doet procentueel slechter. Tijdens de coronacrisis moest de begroting in het rood gaan om de economie en de samenleving te redden. Daarna ontbrak de politieke wil, vooral in de federale regering en in Franstalig België, om het veel te grote tekort terug te dringen. We slaan al jaren een modderfiguur en over een halfjaar dreigt de grote blamage: een officiële strafprocedure tijdens het Belgische voorzitterschap van de EU.

Het contrast met Nederland kan niet groter zijn, het tekort bedraagt er slechts 0,5 procent van het bbp. De Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen vinden woensdag plaats en eerder dit jaar waren er al de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De Nederlanders hebben er een jaar opzitten met politici in een quasi constante campagnemodus, maar die hielden toch de vinger op de knip. Het doorprikt het typische Belgische excuus dat begrotingen nu eenmaal ontsporen in verkiezingstijden. Het blijvende succes van de regeringspartij VVD bewijst dat kiezers begrotingsdiscipline belonen.

Voor we in blinde adoratie vervallen, in Trends van deze week leest u dat Nederland niet meer het perfecte gidsland is. Het worstelt met dezelfde problemen als wij: een krapte op de arbeidsmarkt, in de woningenmarkt, in open ruimte, enzovoort. Bovendien is het de voorbije jaren te zuinig geweest. Een heel klein beetje Belgische begrotingsnonchalance had extra investeringen en extra groei mogelijk gemaakt. Het grote voordeel is dat Nederlanders door de kerngezonde overheidsfinanciën nog volledig hun eigen lot controleren. Beleidsmakers kunnen de budgettaire buffers aanspreken om Nederland zonder al te veel averij door een economische storm te laveren. Het exportmodel van open economieën, zoals die van België en Nederland, staat onder druk. De te hoge energieprijzen maken fabrieken en andere energie-intensieve activiteiten niet meer competitief met overzeese concurrenten. De enige realistische uitweg is een snelle vergroening en verduurzaming van onze energie-infrastructuur en industrie. Nederland kan die investeringen veel beter dragen en zal minder harde keuzes moeten maken. Door zijn zeer strikte begrotingsdiscipline gaat het zijn economische potentieel beter kunnen maximaliseren dan België. Laat dat een aansporing zijn voor Belgische politici om eindelijk weer werk te maken van de opkuis van de begrotingen.