Defensie-industrie in 2025: Europa heeft 27 Pentagons

Een iconisch beeld uit de oorlog in Oekraïne is dat van een kleine drone die een Russische tank vernietigt. Het verschil tussen de kostprijs van de drone en de aangerichte schade is typerend voor moderne oorlogsvoering.

De defensie-technologie wordt volwassen, dankzij nieuwe technologie als drones en kunstmatige intelligentie (AI). Amerika loopt voorop, met bedrijven als Palantir, dat data-analyse levert aan overheden en bedrijven, en Anduril, dat drones en autonome onderzeeërs verkoopt. Beide hebben onlangs grote contracten van het Pentagon binnengehaald. Dat is bemoedigend voor Europese start-ups in de defensiesector, zoals Helsing (drones en AI-software), het Finse ICEYE (microsatellieten) en Delian Alliance Industries (autonome bewakingssystemen).

Volgens de dataleverancier Dealroom is de afgelopen drie jaar elk jaar meer dan 2 miljard euro durfkapitaal geïnvesteerd in ongeveer 300 start-ups die actief zijn in de defensie-industrie. Slechts een fractie daarvan is overheidsfinanciering, maar landen zijn van plan er in 2025 meer in te investeren. Het Innovatiefonds van de NAVO heeft een oorlogskas van 1 miljard euro. Het Europese programma voor de defensie-industrie beschikt over 1,5 miljard.

Dat is klein bier vergeleken met het jaarlijkse defensiebudget van Europa van ongeveer 340 miljard, maar er komt meer geld aan. Ondanks een stijging van de uitgaven sinds het begin van de oorlog in Oekraïne, halen slechts tien Europese landen de doelstelling van de NAVO om jaarlijks minimaal 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie te besteden. Als ze dat doel allemaal halen, komt er nog eens 60 miljard euro per jaar bij. Er worden nieuwe regels overwogen om de Europese Investeringsbank meer leningen te laten verstrekken aan de sector.

Maar de Europese defensiemarkt is gefragmenteerd: er zijn in feite 27 Pentagons. Nationale regeringen geven de voorkeur aan lokale bedrijven en hun vaste leveranciers. Nieuwkomers raken moeilijk binnen, ook al bestaat de behoefte aan kleinere, innovatieve systemen.

Extra impuls

Het baanbrekende rapport over het Europese concurrentievermogen, dat Mario Draghi in september presenteerde, riep op tot ondersteuning van de sector. Het geeft in 2025 een extra impuls aan defensie-techbedrijven. Het rapport merkt op dat 78 procent van de Europese defensie-uitgaven gaat naar leveranciers van buiten de EU, waarvan 63 procent Amerikaanse bedrijven. Slechts 18 procent van de uitgaven gaat naar een samenwerking van Europese landen. Het Draghi-rapport roept op alles te herbekijken, van de financiering en de inkoop tot grensoverschrijdende samenwerking.Het wordt de taak van de allereerste EU-commissaris voor Defensie, de Litouwse ex-premier Andrius Kubilius, te proberen dat voor elkaar te krijgen. Hij is ook belast met het ondersteunen van de Europese defensie-industrie. Voor de financiering steunt Kubilius het controversiële idee om de EU defensie-obligaties te laten uitgeven. Frankrijk en Estland steunen dat idee, Duitsland wringt tegen.

Josh Wolfe van Lux Capital, een investeerder in defensie-technologie, verwacht dat de nadruk in 2025 zal liggen op innovatie in ‘maintenance-tech’ of onderhoudstechnologie, om de levensduur van oudere systemen te verlengen. De nieuwe commandant van het Britse leger, bijvoorbeeld, kondigde onlangs aan dat hij de slagkracht van de strijdkrachten wil verdubbelen zonder meer uit te geven. Velen verwachten een golf van samenwerkingsverbanden tussen gevestigde bedrijven en start-ups in 2025.

Meer pessimistische waarnemers vrezen dat die behoefte, aandacht en fondsen niet veel zullen veranderen. Door de diepgewortelde voorkeur voor het status-quo, zeggen ze, zou de vloedgolf aan nieuwe financiering weleens de gevestigde bedrijven kunnen versterken, wat het leven voor startende defensie-techbedrijven nog moeilijker zou maken. De strijd om de oorlogvoering te transformeren wordt niet alleen op het slagveld geleverd.