De balans: links populisme maakt Vivaldi vleugellam

Het mislukte loonakkoord en de oorlogsverklaring van Conner Rousseau (Vooruit) aan de uitkering van dividenden zorgt voor spanningen in de federale regering. De linkerflank staat onder constante druk van de radicale PVDA/PTB. Het gevolg: de regering-De Croo kan niet eens een deuk in een pakje boter rijden. Vergeet dus de beloofde hervormingen van de pensioenen en arbeidsmarkt of de gezondmaking van de begroting.

Donderdag, mocht PVDA/PTB-kopstuk Raoul Hedebouw gloriëren tijdens het vragenuurtje in de Kamer. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau had deze week het radicaal-linkse discours van de neocommunisten overgenomen: als er komende twee jaar geen ruimte is voor een hogere reële loonstijging dan 0,4 procent, dan moeten de bedrijven ook geen dividenden uitkeren aan de aandeelhouders.

Dividenden zijn voor de superrijken, volgens Hedebouw en co. En zonder het met die woorden te zeggen gaf Rousseau dezelfde boodschap mee. Aan de vooravond van 1 mei deed PS-voorzitter Paul Magnette er nog een schep bovenop door te verklaren dat het nu “game over is voor de werkgevers”.

Die uitspraken komen niet van regeringsleden, wel van partijvoorzitters, maar in een particratie als België heeft dat gevolgen voor de regering-De Croo. De druk van de links-populistische PVDA/PTB maakt de Vivaldi-regering vleugellam. Men zou kunnen denken dat de uithaal van zowel Rousseau als Magnette past in het spierballengerol rond 1 mei. Maar hun boodschap zal blijven hangen.

Want imago en perceptie zijn vandaag belangrijker dan inhoud. Dat is echter een gevaarlijke cocktail voor wie opgejaagd wordt door populisten. Ook al is Conner Rousseau geconditioneerd door politieke marketing, wat hij doet, gaat in tegen die signalen die recent vanuit sp.a/Vooruit werden opgevangen. De Vlaamse socialisten zouden meer aan het inhoudelijke sociaal-economische debat werken. De nieuwe voorzitter liet zich omringen door bollebozen en versterkte de studiedienst met economische experts. Inti Ghysels, hoofd van de studiedienst, krijgt ook van tegenstanders respect.

Heeft die er Conner Rousseau niet op gewezen wat de gevolgen zijn van een stop op de dividendenuitkeringen? Het lijstje is lang. Het zou België minder interessant maken als investeringsland, want veel aandeelhouders hier zijn buitenlanders. Het zou ook een probleem zijn voor veel zelfstandigen die via een vennootschap werken en zich geen bezoldiging uitkeren maar leven van de dividenden, een bedrag dat al onderworpen is geweest aan de vennootschapsbelasting en de roerende voorheffing. In dat verband: een verbod betekent dat de regering niet kan rekenen op de honderden miljoenen euro’s aan dividenden als aandeelhouder van onder meer Proximus, Belfius en BNP Paribas.

Geen dividenden betekent ook geen roerende voorheffing van 30 procent daarop. Dat is normaal gezien jaarlijks goed voor meer dan 3 miljard euro belastinginkomsten. Daarvan wordt een belangrijk deel gebruikt om de sociale zekerheid financieel te stutten. Want onder andere door de hoge lasten op arbeid ligt de werkzaamheidsgraad in België te laag om de sociale zekerheid via sociale bijdragen van de werkenden te financieren.

Regering-De Croo: in het beste geval aanmodderen

De gebeurtenissen van de voorbije dagen tonen aan dat het voor de regering-De Croo zeer moeilijk zal zijn om het dossier van de loonnorm op te lossen. Minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) zal zelf een loonmarge boven de index van 2,8 procent moeten afkloppen. De spanningen tussen sociale partners verplaatsen zich gewoon naar de Wetstraat. De kans dat het ideologisch bontgekleurde Vivaldi-gezelschap de knoop kan doorhakken is klein.

De federale ploeg kon zich lange tijd verschuilen achter de bestrijding van de coronapandemie, maar dat is nu voorbij. En dan komen de inhoudelijke spanningen naar boven. Als een dossier zoals het vastleggen van een loonnorm niet succesvol kan worden afgerond, dan ziet het er niet goed uit voor de grote uitdagingen, zoals een hervorming van de pensioen en de arbeidsmarkt. Om van de sanering van de overheidsfinanciën maar te zwijgen.

Extra pijnlijk was dat partijvoorzitters en ministers de voorbije week op sociale media een robbertje uitvochten rond een aantal sociaal-economische thema’s. Een Twitter-pleidooi van Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert voor een strikte loonnorm werd direct gecounterd door een bericht van PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne. Nooit gezien.

De vraag is dan ook welke lijm deze regering na de coronacrisis kan samenhouden? De N-VA, voorlopig nog altijd de grootste oppositiepartij, kondigde deze week aan in 2023 een vernieuwingscongres te houden. Ze kan er misschien meteen een verkiezingscongres van maken. Als Vivaldi het tenminste tot dan uithoudt.