Het verzet van Georges-Louis Bouchez tegen hogere belastingen is begrijpelijk. Net als zijn pleidooi om de begroting vooral aan de uitgavenkant te saneren. Jammer genoeg is er geen regeringsmeerderheid voor zo’n thatcheriaanse revolutie van verregaande besparingen, onder andere in de sociale zekerheid. Overigens: de voorbije kwarteeuw heeft MR in de regering nooit een rem gezet op de ontsporing van de overheidsuitgaven.
De topvrouw van de Waalse arbeidsbemiddelingsdienst Forem bevestigde begin deze week dat 35 procent van de langdurig werklozen in Wallonië aan de slag is sinds bekend raakte dat ze volgend jaar hun werkloosheidsuitkering verliezen. Een bewijs dat de hervormingen van de regering-De Wever werken. Men zou denken dat dit een extra impuls is voor de regeringspartijen om tot een definitief akkoord te komen rond de pensioenmalus, de flexibilisering van de arbeidsmarkt en de langdurig zieken. En aangezien in de Wetstraat alles aan elkaar gekoppeld is, kunnen die hervormingen er pas komen als er ook een begrotingsdeal wordt afgesloten. Niet dus. Daar zit het nu al weken vast.
Vooral omdat de MR van Georges-Louis Bouchez niet wil weten van extra taksen, zoals een hogere btw of een verhoging van de effectentaks. Daar valt veel voor te zeggen. België behoort met zijn fiscale druk al tot de wereldtop. En het budgettaire probleem situeert zich vooral aan de uitgavenkant.
Hogere btw als deel van taxshift
Het plan om de btw te verhogen, dat eerste minister Bart De Wever aanvankelijk op tafel legde, werd na verloop van tijd wel bijgestuurd. Als compensatie zou een belastingverlaging voor de werkenden vroeger worden uitgerold. Dat is de facto een taxshift weg van arbeid richting consumptie. Die ingreep wordt al jaren aangeraden in de rapporten van het IMF, de OESO en de Hoge Raad van Financiën. Consumptiebelastingen zijn nu eenmaal taksen die het minst schadelijk zijn voor de economische groei.
Maar Bouchez wil er niet van horen. Hij droomt nog altijd van een soort van thatcheriaanse revolutie op zijn Belgisch met een diepgaande afslanking van het overheidsapparaat, een lagere fiscale druk en verregaande besparingen in de sociale zekerheid. Dat zijn geen slechte ideeën, want het overheidsbeslag bedraagt 55 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar daarin volgen de andere regeringspartijen hem niet. En daarvoor is er in de Kamer gewoon geen meerderheid. MR, N-VA en Open Vld (samen 50 zetels) zouden zo’n beleid kunnen voeren, maar komen daarvoor maar liefst 26 zetels te kort. Men kan dat jammer vinden, maar het is wat het is.
Een compromis sluiten over de begroting is daarom onvermijdelijk. Anders wordt een aantal cruciale hervormingen op de lange baan geschoven, waaronder de pensioenmalus. Het is een projectie op zeer lange termijn, maar dat die malus de extra vergrijzingskosten tegen 2070 halveert, mag niet worden onderschat.
Val van regering in onstabiele tijden?
Dat lijkt weinig indruk te maken op MR. Georges-Louis Bouchez kijkt vooral naar de Vlaamse applausmeter. Hij geniet er duidelijk van in Vlaamse ondernemerskringen gefêteerd te worden als de man die extra belastingen tegenhoudt. Ook dat is begrijpelijk. Slechts een paar maanden geleden werd een akkoord bereikt over de meerwaardebelasting, en nog voor die gestemd is, is er al sprake van een hogere belasting op effectenrekeningen en zelfs een miljonairstaks.
Begin deze week zegde VBO-topman Pieter Timmermans de regering de wacht aan. Hij waarschuwde terecht voor hogere belastingen en een begrotingsfactuur die vooral naar de bedrijven zou worden doorgeschoven. Zo zouden de ondernemingen miljoenen extra moeten betalen als ze te veel langdurig zieken onder hun personeel tellen. Het moet wel gezegd: Bouchez wordt voor zijn verzet tegen een hogere btw en andere belastingen door werkgevers(organisaties) op het schild gehesen. Maar bij zwaardere fiscale ingrepen, zoals de taks op de liquidatiereserve, een hogere roerende voorheffing en vennootschapsbelasting, ten tijde van de regering-Di Rupo was het bij de VBO’s van deze wereld opvallend stil.
Als de werkgevers kritiek hebben op het fiscale beleid doen ze er tegelijk goed aan te waarschuwen voor de gevolgen van een lange regeringscrisis of zelfs een val van het kabinet. In tijden van geopolitieke onzekerheid, de-industrialisatie en lage groeivooruitzichten is dit echt niet wat het land nodig heeft.
Geen fraai budgettair palmares voor MR
In de Wetstraat zou men de MR-voorzitter eens moeten confronteren met het budgettaire palmares van de partij. De Franstalige liberalen zaten in de regering toen paarsgroen en paars onder Verhofstadt tussen 1999 en 2007 het primair saldo (ontvangsten min uitgaven zonder rentelasten) van 6 procent van het bbp of 27 miljard euro uitgaven. Dat is een van de oorzaken dat we nu voor zo’n zware begrotingssanering staan.
Bouchez kan natuurlijk zeggen dat hij toen nog niet politiek actief was. Dat klopt, maar hij was wel voorzitter in de periode dat de Vivaldi-regering het land bestuurde (2020-2024). Die regering liet de overheidsuitgaven oplopen, ook na de coronacrisis. Bouchez dreigde toen vaak met een regeringscrisis maar bond steevast in. Hij speelde het in een regering met zijn aartsvijanden PS en Ecolo/Groen nooit zo hard als nu het geval is met een coalitie die toch meer naar rechts neigt. Als de MR-voorzitter het regeringswerk blokkeert, dan gebeurt dat blijkbaar op een zeer selectieve wijze. Dat is niet geloofwaardig.
De ontsporing van de overheidsuitgaven ten tijde van de regering-De Croo was voor MR nooit een crisis waard. Waarom is dat wel het geval met de huidige begrotingsonderhandelingen, terwijl er nog een interessant hervormingspakket ligt te wachten?