De balans: een Duitse belastinghervorming als voorbeeld

De Duitse minister van Financiën Christian Lindner heeft een belastingverlaging van 10 miljard euro klaar om de negatieve impact van de inflatie op de koopkracht te counteren. Dat gebeurt via een verschuiving van de belastingschalen. Die hervorming verdient navolging in België.

Kalte Progression. Het is een begrip uit de fiscaliteit waar men in Duitsland momenteel de mond van vol heeft. Het verwijst naar de onderhuidse belastingverhoging die een gevolg is van de oplopende inflatie. Ook al bestaat er bij onze oosterburen geen automatische loonindexering, via sociale onderhandelingen stijgen de lonen er ook om de gestegen levensduurte bij te benen. Een hoger loon betekent na verloop van tijd dat mensen sneller in een hogere belastingschaal terechtkomen en dus meer belastingen betalen, waardoor de koopkrachtstijging wordt tenietgedaan. Dat noemt men een ‘koude progressiviteit’ van de belastingen.

De Duitse minister van Financiën Christian Lindner (FDP, liberalen) wil daar een einde aan maken via een belastinghervorming. Als er niets gebeurt, moeten in januari 48 miljoen Duitsers meer belastingen betalen. Daarom lanceerde hij woensdag een plan van 10 miljard euro. De belastingvrije som (het deel van het inkomen waar men geen belastingen op betaalt) wordt opgetrokken. Maar er wordt vooral gesleuteld aan de belastingschalen waardoor iemand minder snel in een hogere schijf terechtkomt. Een gezin met vier kinderen en een bruto-inkomen van 40.000 euro per jaar zou 300 euro minder belastingen moeten betalen.

Wanneer volgt België?

Het voorstel van Lindner wordt ook in België met de nodige aandacht gevolgd. Dit najaar staat een begrotingsopmaak voor 2023 op de agenda. Daarnaast wil minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) een aantal onderdelen van zijn fiscaal plan uitrollen. Dan komen we uit bij het optrekken van het belastingvrij minimum en het hervormen en indexeren van de belastingschalen. Dat laatste zou zo’n 1,5 miljard euro kosten. Dat is niet eenvoudig met de precaire situatie van de overheidsfinanciën, maar toch billijk en rechtvaardig. Ons land staat nog altijd in de top drie van lidstaten van de Europese Unie met de hoogste belastingdruk en dus verdient Lindners plan hier ook navolging. Maar het valt af te wachten hoe de linkerflank van Vivaldi, de socialisten en de groenen, daar in het najaar mee omgaat.

Meer of minder herverdeling

Wat in de Wetstraat gebeurt, zal geïnspireerd worden door de uiteindelijke belastinghervorming zoals de Duitse Bundestag die zal stemmen. Nog niet alle details zijn bekend, maar het plan van Lindner heeft de discussie over herverdeling en sociale rechtvaardigheid aangezwengeld. Uit een aantal berekeningen blijkt dat de belastingverlaging vooral de hogere inkomens ten goede zou komen. Een alleenstaande met een brutojaarloon van 100.000 euro zou 600 euro aan belastingen winnen. Een kinderloos koppel met 600.000 euro bruto zou zelfs 1.700 euro minder belastingen moeten betalen. Terwijl een alleenstaande ouder met 20.000 euro inkomsten op jaarbasis slechts 100 euro zou winnen. Dat is een peulschil in tijden van oplopende energieprijzen.

De sociaaldemocraten en zeker de groenen in de federale regering van bondskanselier Olaf Scholz (SPD) hebben al hun antwoord klaar. Zij willen als compensatie een verlenging van het zogenaamde 9 euroticket. Dat is één van de Duitse koopkrachtmaatregelen om onder andere de energiefactuur te verlichten. Wie in de maanden juni, juli en augustus het openbaar vervoer (trein, tram, bus) neemt, kan voor de hele maand een eenmalig ticket van 9 euro kopen. Aan dat gunsttarief komt over goed twee weken een einde. De Duitse groenen willen het systeem verlengen via een eenmalig en constant bedrag van 29, 39 of 49 euro. Het zou vooral de lagere inkomens ten goede komen die veel gebruik maken van het openbaar vervoer. Maar de liberalen vinden zoiets een ‘gratispolitiek’. Er liggen interessante debatten in het verschiet in Berlijn.