De balans: de Nethys-saga en de val van het Luikse staatskapitalisme

Het schandaal rond de Luikse intercommunale Nethys en haar vertakkingen blijft duren. Nu komen ook Liège Airport en het pensioenfonds Ogeo Fund in het vizier, twee Luikse kroonjuwelen. De Nethys-saga luidt het einde van een apart soort Waals staatskapitalisme in.

Donderdag werd Stéphane Moreau, de voormalige topman van de intercommunale Nethys en voormalig Luiks PS-kopstuk, voorwaardelijk vrijgelaten. Maar daarmee is het schandaal rond Nethys en de vele vertakkingen in de sector van tv, internet, telecom, ICT, groene energie en vermogensbeheer nog niet ten einde.

Tot nu ging de aandacht vooral naar de nepvergaderingen van de raad van bestuur van Nethys die royaal werd vergoed, de miljoenen euro’s vertrekpremies die kopstukken van de intercommunale konden opstrijken, geheime rekeningen die dienden voor persoonlijke uitgaven en een obscuur handeltje in dochtermaatschappijen van de intercommunale. Daarbij kwamen in eerste instantie Stéphane Moreau, een aantal Nethys-directieleden en de Luikse biotechondernemer François Fornieri (CEO Mithra, maar ook de voorzitter van het remuneratiecomité van Nethys) in het vizier.

Deze week verschoof de aandacht naar de Luikse luchthaven en het pensioenfonds Ogeo Fund. Een gevolg van ‘Forensic’, de naam van de auditopdracht die consultant Deloitte heeft gekregen van de nieuwe directie van Nethys en van de Waalse regering. Deloitte pluist al maanden de rekeningen van het netwerk van ondernemingen rond de Luikse intercommunale uit. Elke keer gaan nieuwe stinkende potjes open.

Slecht nieuws voor Liège Airport en het Luikse pensioenfonds

Deze week werd Luc Partoune, de CEO van Liège Airport, ontslagen wegens zware fouten. Via zijn investeringsvehikel NEB is Nethys voor 50 procent de eigenaar van de Luikse luchthaven. Daarom werden ook de financiële stromen van die participatie onder de loep genomen. Blijkt dat Partoune 60.000 euro liet betalen aan JCP Conseil voor consultancy-opdrachten die nooit zijn geleverd. JCP Conseil wordt geleid door Jean-Claude Phlypo, een voormalige PS-schepen in de Luikse gemeente Blegny. Verder werd bij de toekenning van verschillende contracten geen rekening gehouden met de regels rond openbare aanbestedingen.

Partoune had jarenlang een PSC/cdH-etiket – hij werkte ooit op het kabinet van Jean-Luc Dehaene – maar evolueerde richting de PS. Dat was gemakkelijker om een aantal zaken gedaan te krijgen. Zoals persoonlijke onkostenvergoedingen van 126.000 euro laten goedkeuren door de voorzitter van de raad van bestuur van Liège Airport. Dat was jarenlang de PS-coryfee José Happart.

Het schandaal rond de voormalige CEO van Liège Airport komt zwaar aan, want de luchthaven is één van de economische parels van de regio. Onder Partoune kenden de cargovluchten een sterke groei en werd de logistieke reus TNT aangetrokken, ondertussen overgenomen door FedEx. De voorbije weken kwam er minder goed nieuws: FedEx verplaatst zijn voornaamste hub van Luik naar Parijs, hetgeen de activiteiten op Liège Airport met 20 procent zou doen dalen. 671 banen staan op de tocht.

Verder zijn ook twee directieleden van het pensioenfonds Ogeo Fund bedankt voor bewezen diensten. Er is sprake van “een aanhoudend gebrek aan goed bestuur”. Het gaat onder andere om een weinig zorgvuldig investeringsbeleid voor het kapitaal van het fonds.

Het Ogeo Fund is het op vier na grootste pensioenfonds van het land. Het beheert de pensioenen van meer dan 4000 Luikse medewerkers van Nethys, de stad en de provincie Luik, het OCMW van Seraing en de intercommunale brandweer van Luik. In Vlaanderen is Ogeo Fund bekend van de investeringen in het Antwerpse vastgoedbedrijf Land Invest Group.

Overheid en privéspelers moesten regio redden

In verschillende Nethys-dossier heeft de Waalse PS-MR-Ecolo-regering zich burgerlijke partij gesteld. De hele affaire is vooral pijnlijk voor de PS, die wordt geconfronteerd met de erfenis van een apart soort Waals staatskapitalisme dat ze zelf in het leven heeft geroepen.

Toen de oude Luikse industrieën in de jaren zeventig en tachtig van vorige eeuw ten onder gingen, had André Cools, de Luikse peetvader van de PS, een alternatief klaar: de overheid en privéspelers zouden de Luikse economie via semi-overheidsinstellingen redden.

Er werd een netwerk van intercommunales, vzw’s en privébedrijven op poten gezet dat investeerde in nutssectoren als energie en afval, maar gaandeweg ook in groeisectoren als tv en telecom actief werd. Die verstrengeling van publieke en private belangen werd op de duur een ondoorzichtig kluwen. Niemand stelde er zich vragen bij, want ‘la galaxie Publifin/Nethys‘ zorgde voor duizenden banen. Van goed bestuur was geen sprake en op een bepaald moment werden veel van die bedrijfjes een soort ‘bancontact’ voor bestuurders en directieleden. Drie jaar geleden kwamen de eerste onregelmatigheden naar boven. In het huidige tempo waarmee Deloitte malversaties ontdekt, lijkt het schandaal verre van voorbij.