Conny Vandendriessche (Accent Jobs): ‘Onze mensen vragen iets te kunnen doen voor Oekraïne’

Bij Accent Jobs helpen medewerkers met wortels in Rusland en Oekraïne vluchtelingen met administratie of het zoeken naar opvang. “Wij promoten en ondersteunen het ondernemerschap. Dan is het logisch dat we het ook steunen als mensen ondernemend willen zijn voor een goed doel”, zegt oprichtster Conny Vandendriessche.

Eigenlijk was Conny Vandendriessche, serieonderneemster en oprichtster van het uitzendkantoor Accent Jobs , volop bezig met de lancering van haar boek Dream Dare Do, dat op Internationale Vrouwendag (8 maart) verscheen. Het bevat gesprekken met twaalf ondernemende vrouwen en één man – ondernemers die actief zijn op alle continenten. Maar de Russische invasie in Oekraïne liet Vandendriessche niet los. Ook bij haar medewerkers merkte ze een enorme betrokkenheid bij de oorlog – niet alleen in België, maar in alle landen waar House of HR (waar Accent Jobs onderdeel van uitmaakt) actief is.

Toch aarzelde ze lang om daarover te spreken, omdat de situatie zo dramatisch is dat het onkies aanvoelt om uit te pakken met de hulp die je biedt. En ook omdat ze al helemaal niet de credits wil krijgen voor de initiatieven die collega’s van House of HR overal in Europa nemen. “Wat wij doen is faciliteren, en dat is niet zo moeilijk. Onze mensen die vluchtelingen helpen, hebben vaak zelf wortels in Rusland of Oekraïne. Sommigen hebben er familie en vrienden. Net daarom willen ze iets doen. Wij hebben tien powerhouses en meer dan veertig kleinere bedrijven in heel Europa. Overal worden acties op touw gezet. Het is een van onze sterktes dat we de mensen lokaal veel vrijheid geven. Elk land legt dan ook eigen accenten.”

Hoe probeert u concreet te helpen?

CONNY VANDENDRIESSCHE. “Elk bedrijf beslist dat zelf, maar wat we hier in België bij Accent Jobs hebben gedaan, is mensen vrijmaken om de vluchtelingen te helpen. Wij hebben 45 Accent Foreign-kantoren in België (die zich deels specialiseren in het werven van buitenlandse uitzendkrachten, nvdr). Daar werken 27 mensen die Russisch of Oekraïens of beide talen spreken.

“We kregen van hen heel snel het signaal dat ze wilden helpen. Dus hebben we ervoor gezorgd dat zij een dag in de week naar de opvangcentra en andere diensten kunnen om die mensen te helpen, terwijl hun loon wordt doorbetaald. Ze helpen vluchtelingen bijvoorbeeld om zich te registreren en ze vertalen. Daarnaast zijn er allerlei traditionele hulpacties, waarbij voedsel, medicijnen en geld worden ingezameld.”

Het lijkt wat op het buddysysteem dat in sommige steden wordt georganiseerd om vluchtelingen wegwijs te maken.

VANDENDRIESSCHE. “Ja, inderdaad. Het is belangrijk dat die mensen de taal van de vluchtelingen spreken. Als je mensen in hun eigen taal aanspreekt, voelt dat meer als thuiskomen dan als je elkaar helemaal niet begrijpt. Wij hebben de traditie dat we veel anderstaligen tewerkstellen, en die mensen hebben bijna allemaal hun wortels in Rusland of Oekraïne. Ze zijn dus enorm betrokken bij wat er nu gebeurt. Wij rekruteren ook in landen als Moldavië. Daar zitten vaak ook mensen bij met wortels in Rusland of Oekraïne.”

Hoelang kunnen die mensen de vluchtelingen helpen?

VANDENDRIESSCHE. “We hebben geen idee hoelang dit nog zal duren. Deze actie loopt, en we houden dit systeem aan zolang het nodig is. Die mensen zijn heel gemotiveerd om dit te doen, dus zolang er nood is aan hun hulp en we het gevoel hebben iets toe te voegen, gaan we hiermee verder. We hebben ook een soort roulatiesysteem uitgedokterd, zodat er elke dag zeker vijf tot zes mensen beschikbaar zijn voor de eerste opvang van vluchtelingen.”

U hebt ook een chatbot die normaal wordt gebruikt voor de rekrutering van uitzendkrachten omgevormd tot een tool voor vluchtelingen?

VANDENDRIESSCHE. “Vluchtelingen die vanuit Oekraïne de grens overgaan of zich vlak bij de grens bevinden, kunnen zich via Facebook inschrijven. Via de chatbot worden vragen gesteld over welke hulp ze nodig hebben, of welke vragen ze hebben. Dat gaat vaak over heel specifieke dingen. Zo vroegen mensen of ze niet in de problemen zouden komen als ze hun hond zonder internationaal paspoort over de grens probeerden mee te nemen. Iemand anders stuurde een bericht om te vragen of er kon worden uitgekeken naar zijn tachtigjarige ouders die onderweg waren naar Moldavië en van daar wilden doorreizen naar Duitsland. Nog iemand wilde uit Boekarest terug naar de grens met Oekraïne om twee kinderen op te halen die alleen op de vlucht waren. Die heel concrete, menselijke vragen proberen we zo snel mogelijk te beantwoorden, maar alles wat binnenkomt via Dora wordt ook gedeeld met de lokale autoriteiten van de grenslanden en met ngo’s die daar actief zijn. Zo krijgt iedereen een zicht op de concrete vragen van de vluchtelingen en kunnen we vluchtelingen in contact brengen met de juiste ngo’s en vrijwilligers.”

Waar is er het meeste nood aan?

VANDENDRIESSCHE. “Opvang. Voor de vluchtelingen aan de grens zamelen we ook wel voedsel en medicijnen in, of specifieke zaken zoals luiers voor moeders met heel kleine kinderen. Ik weet dat onze Franse mensen voor duizenden luiers hebben gezorgd omdat daar vraag naar was. Maar zodra de vluchtelingen voortreizen, is er in de eerste plaats nood aan huisvesting.”

Sommige politici zagen in de komst van Oekraïense vluchtelingen al een kans voor de arbeidsmarkt.

VANDENDRIESSCHE. “Daarvoor is het echt veel te vroeg. Die mensen zijn getraumatiseerd, in shock. Die moet je nu echt niet inzetten voor werk. Het overgrote deel zijn moeders met kinderen, en als die kinderen niet eerst naar school kunnen, gaan die vrouwen zeker niet aan werk raken. Misschien kunnen we over enkele maanden kijken om sommige mensen werk aan te bieden, maar dat is niet waar we nu mee bezig zijn.”

U zorgt als uitzendkantoor met veel internationale uitzendkrachten ook voor huisvesting voor die uitzendkrachten. Kunt u zorgen voor kamers voor de vluchtelingen?

VANDENDRIESSCHE. “Dat proberen we, maar dat is niet zo makkelijk. We hebben contacten met huiseigenaars die ons huizen willen aanbieden voor buitenlandse uitzendkrachten, en we werken samen met bedrijven die huisvesting aanbieden aan uitzendkrachten uit het oosten, maar het aanbod is nu uiteraard onvoldoende. Er worden huizen die niet bewoond waren opengesteld voor de vluchtelingen, maar dat is niet echt georganiseerd, het gebeurt spontaan. Ook mensen van bij ons zetten hun huis of een deel ervan open voor vluchtelingen, maar dat is vaak niet zo vanzelfsprekend.

“Wij lobbyen al jaren bij de overheid voor een soepeler huisvestingsbeleid, want dat is nu erg streng. In België moeten uitzendkrachten gedomicilieerd zijn om te kunnen werken, en een domicilie in een huis is in principe maar voor één persoon of één familie. Meerdere studenten in een huis, dat mag bijvoorbeeld niet meer, tenzij je in regel bent met het kamerdecreet, maar dat is niet toegespitst op gewone huizen. Wie nu meerdere volwassen mensen uit Oekraïne in huis zou halen, begaat eigenlijk een wetsovertreding zodra ze gedomicilieerd willen worden. We hebben al langer een nota overgemaakt aan de Vlaamse ministers Hilde Crevits en Matthias Diependaele met de vraag om die wetgeving aan te passen. Wij halen Poolse en Roemeense mensen naar hier als oplossing voor de krapte op onze arbeidsmarkt, maar ons huisvestingsbeleid is daar helemaal niet aan aangepast.”

De wet is zo streng om uitwassen tegen te gaan.

VANDENDRIESSCHE. “Die zijn er natuurlijk altijd, maar dit is onze corebusiness. Wij kunnen het ons niet veroorloven om mensen die we naar hier halen in een krot onder te brengen. Wij zijn al vijftien jaar bezig met anderstaligen werk aan te bieden in België en wij willen de beste leerlingen van de klas zijn. We voldoen graag aan alle voorwaarden. Maar nu is er qua huisvesting een grote schemerzone in de wetgeving, en in een schemerzone is het lastig werken. Onze vraag is gewoon het mogelijk te maken meerdere mensen per woning te kunnen huisvesten en te kijken hoe dit in Nederland is georganiseerd, met keuringen van woningen.”

Al die medewerkers die zich willen inzetten voor vluchtelingen uit Oekraïne, heeft u dat verbaasd?

VANDENDRIESSCHE. “Eigenlijk niet. Het is geen toeval dat de mensen die voor ons werken zich heel betrokken voelen en acties opzetten. Het zijn vaak mensen die heel dicht bij de slachtoffers staan, omdat ze zelf ooit zijn gevlucht of omdat ze daar familie hebben. Het is heel dicht bij hen, en de acties die zij ondernemen, zijn vaak de beste acties. Geld inzamelen is natuurlijk erg waardevol op dit moment, maar acties zoals het helpen bij de registratie van vluchtelingen zijn erg concreet. Je ziet ook dat het mensen deugd doet dat ze de mogelijkheid krijgen om te helpen. Het zit ook wel een beetje in het DNA van onze organisatie.

“Wij promoten en ondersteunen het ondernemerschap. Dan is het logisch dat we het ook steunen als mensen ondernemend willen zijn voor een goed doel. We zien het bijvoorbeeld erg bij jonge mensen die bij ons in dienst komen. Die hechten belang aan diversiteit, aan inclusie, aan het klimaat. Die kijken naar wat je doet als bedrijf en houden daar rekening mee. Je mag niet vergeten: voor elke honderd mensen die de arbeidsmarkt verlaten, bijvoorbeeld door pensionering, staan er maar tachtig klaar om die te vervangen, en dat zal nog een tijd zo blijven. Daardoor kunnen jongere mensen kritischer zijn als ze een baan kiezen.

“Onze instroom bij Accent bestaat voor de helft uit schoolverlaters. Dat zijn jonge mensen die heel goed weten wat ze willen. Ze zijn erg gemotiveerd, maar niet alleen voor hun baan, ook voor andere zaken. Ze willen de ruimte om dat engagement vorm te geven, daarom kiezen ze soms voor een vierdaagse werkweek. Niet uit luiheid, zoals soms wordt gezegd, maar omdat ze andere engagementen willen aangaan. Daardoor evolueren wij ook als bedrijf. Op dat vlak zijn ze helemaal anders dan wij babyboomers, die alles inzetten op ons werk. Nu denk ik vaak: wie is hier de slimste? ( lacht)”

Is dat iets wat u ook merkte bij de vrouwen die u sprak voor uw boek?

VANDENDRIESSCHE. “Ik heb vooral nog maar eens gezien dat het enorm belangrijk is waar je bent opgegroeid en wat je hebt meegekregen van thuis. Dromen van ondernemerschap is overal hetzelfde, maar de mogelijkheden om het te doen kunnen erg verschillen. Er zijn drempels, maar die moet je proberen te overschrijden. Al zit de grootste drempel in jezelf.”

Als je nu in Oekraïne woont, is dat toch niet zo? En er zijn ook minder extreme situaties waar vooral vrouwen hoge drempels moeten overwinnen, toch?

VANDENDRIESSCHE. “In een oorlog speelt inderdaad veel meer dan jezelf, dat is waar. De angst die een oorlog met zich brengt, kan ik me niet eens indenken. En het klopt wel dat ik me voor het schrijven van dat boek vaak niet zo bewust was van drempels die ondernemers op andere continenten nog moeten slopen. Dan schrik je wel even. Ik heb veel respect en bewondering voor de vrouwen die in mijn boek vertellen over hoe zij ondanks die slechtere omstandigheden hun dromen waarmaken. Daar kunnen wij vaak nog een voorbeeld aan nemen.”