Chinese economie krijgt duurzamer fundament

De groei zal tegenvallen, maar de vooruitzichten voor de Chinese economie zijn nog goed.

Economisch herstel komt in vele gedaanten, die vaak vergeleken worden met letters. Je hebt de scherpe V-vormige plotse heropleving, de geleidelijke U-vormige heropleving en de grillige W-vormige heropleving. Maar hoe beschrijf je het terugvallen van een economie na een periode van supersnelle groei?

Chinese beleidsmakers hebben zich op de L gestort als de letter van hun keuze. Het idee is dat de groei na een aanvankelijke snelle daling weer jaren op zijn nieuwe niveau zal blijven voortkabbelen.

Het verticale deel van de L kwam er met de terugval vanaf 2010 na een periode van tweecijferige groei. Vanaf begin 2015 tot eind 2017 bedroeg de groei elk kwartaal tussen 6,7 en 7 procent en tekende zo de horizontale lijn van de L (zie grafiek).

Maar in 2018 zal er een duidelijke breuk met die trend komen. De vraag die bedrijven en investeerders wereldwijd waarschijnlijk hoofdpijn zal bezorgen, is of dit het begin van een nieuwe grote terugval in de Chinese economie betekent.

Problemen genoeg

Laten we beginnen met wat erkenning voor de wonderlijke Chinese groei. Ook al haalt ze niet meer het tweecijferige tempo, toch is een gestage stijging van bijna 7 procent opmerkelijk voor een economie met een jaarlijkse productie van 9,2 biljoen euro.

In absolute cijfers zal het bruto binnenlands product van China zowel in 2016 als in 2017 meer gestegen zijn dan in alle voorgaande jaren.

Er zijn lang zorgen geweest dat dat niet kan blijven duren. Er zijn problemen genoeg. China had, en heeft in veel gevallen nog, te veel investeringen, te weinig consumptie, overmatige schulden en een financieel zwakke positie, en het steunt te veel op de vastgoedsector. Dat blijven bedreigingen voor de economie. Maar het staat buiten kijf dat geen ervan China diepgaand uit koers heeft kunnen slaan.

Veel experts zien maar een kleine wijziging voor het komende jaar. Het Internationaal Monetair Fonds voorspelt dat de groei van China in 2018 langzaam zal zakken tot 6,5 procent na een verwachte 6,8 procent in 2017. Maar de economie krijgt wel met veel stevigere tegenwind te maken, grotendeels door toedoen van de regering zelf.

Rem op de groei

De run op vastgoed van de jongste twee jaar zal eindelijk eindigen. Gealarmeerd door de stijgende prijzen en de speculatieve zeepbel, heeft de regering in het grootste deel van 2017 de run proberen te ontmoedigen. Ze verhoogde voortdurend de controles op hypotheken en op limieten voor de aankoop van huizen. Nu die maatregelen eindelijk beginnen pijn te doen, zal de vastgoedverkoop in 2018 vertragen, net als de bouw.

Twee andere beleidspunten zullen de economische activiteit ook afremmen. Ten eerste zijn de toezichthouders sinds begin 2017 op het oorlogspad om de financiële risico’s te beperken. Ze hebben de kredietgroei vertraagd, de leverage in de verzekeringssector beteugeld en banken verplicht activa uit het schaduwbankcircuit te halen en op hun balansen op te nemen. Het heeft even geduurd voor die maatregelen de hele economie troffen, maar hun impact wordt in 2018 sterker gevoeld.

Ten tweede heeft de regering vervuilende fabrieken bevolen hun productie te verminderen. Vergelijkbare bevelen van vorige regeringen werden maar al te makkelijk genegeerd. Maar Xi Jinping is de machtigste leider in jaren. Onder zijn bewind zullen bedrijven veel sneller in de pas lopen. Dat is goed nieuws voor de lucht die de mensen inademen, maar op korte termijn zet het een rem op de groei.

Nervositeit

Investeerders zijn permanent nerveus over China. Een vertraging die abrupter is dan verwacht, kan gemakkelijk leiden tot een nieuwe zenuwcrisis op de financiële markten. Pessimistische visies over China’s naderende crash waren bijzonder zeldzaam in 2017. Ze zullen in 2018 weer in de mode komen.

Maar ook al is het verstandig met worstcasescenario’s rekening te houden, toch zal de vertraging eindigen. Gezien het feit dat ze voor een groot deel voortkomt uit maatregelen van de toezichthouders, kunnen milde versoepelingen de vertraging omkeren of in ieder geval opvangen.

Essentiëler nog is dat er ook bewijs zal zijn dat de Chinese economie een iets duurzamer fundament heeft. Zolang de regering diepgaandere markthervormingen schuwt, is dat een zorg voor de langere termijn, maar geen urgente zorg. Ondertussen zal geleidelijk een nieuw evenwicht terrein winnen waarbij de investeringen afnemen en de consumptie groeit. De verschuiving naar arbeidsintensievere banen in de dienstverlening zal doorzetten en de lonen omhoogduwen.

China’s campagne om de financiële risico’s in te dammen zal ook vruchten afwerpen. In 2018 zal de nadruk liggen op de schuldherschikking van staatsbedrijven. Het wordt een activadans tussen de banken en de overheid, geen oplossing via marktwerking. Maar het zal toch gezondere balansen opleveren voor enkele bedrijven met de grootste schulden.

Het L-vormige groeipatroon van China zal in 2018 zijn vaste basis verliezen. Maar vanuit een breder perspectief zal het nog altijd een geruststellende letter lijken, zij het met een lichtelijk gekartelde onderkant.