‘Buitenlandse studenten worden niet zomaar verleid door een Study in Flanders-brochure’

Om bollebozen te verlokken, moeten we inzetten op de kwaliteit en bekendheid van universiteiten en strategische onderzoekscentra. Dat zegt Luc Sels, rector van de KU Leuven.

Science without walls is good for all. Zo vatte het magazine Nature in oktober de bevindingen samen van enkele studies naar de effecten van internationale migratie van onderzoekers.

De conclusies: wetenschappelijke publicaties met auteurs uit meerdere landen hebben een grotere impact. De kwaliteit van wetenschappelijke output ligt gemiddeld hoger in landen met veel in- en uitgaande onderzoekers. Mobiele onderzoekers zorgen voor hechte banden tussen onderzoekscentra. Dat komt ook hun thuisland ten goede.

Een opendeurpolitiek voor bollebozen loont dus. Maar open grenzen zijn niet voldoende. Er is behoefte aan een doordachte strategie om internationale studenten en onderzoekers aan te trekken. Vlaanderen is een laatkomer. Dat onderstreept Vario, de Vlaamse Adviesraad voor Innoveren & Ondernemen, in een recent advies.

Buitenlandse studenten worden niet zomaar verleid door een Study in Flanders-brochure. Onderzoekers gaan niet overstag voor een blitse Working in Belgium-website. Ze laten hun keuze veeleer leiden door de renommee van de centers of excellence.

Talenten worden aangetrokken door de cleanroom van imec en de laboratoria van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie. Ze laten zich verleiden door de reputatie van de betere universiteiten en hun academische goeroes. Om bollebozen te verlokken, moeten we inzetten op de kwaliteit en bekendheid van universiteiten en strategische onderzoekscentra. Vlaanderen zal zijn parels beter moeten herkennen en erkennen.

Ook het woon- en leefklimaat is van belang. De wijze waarop de stad Leuven zich met Mindgate profileert als een rijk ecosysteem rond gezondheid, innovatie, hightech en creativiteit, is een mooi voorbeeld. Leuven Mindgate toont hoe de stad, haar musea, de universiteit, UZ Leuven, imec en vele andere spelers zich samen tot een attractiepool kunnen ontwikkelen.

Maar het kan beter. Kijk naar hoe Eindhoven zich met Brainport neerzet als innovatieve technologieregio van wereldformaat. In de meest recente Global City Talent Competitiveness Index staat Eindhoven op een negende plaats, tussen Los Angeles en Dublin.

Minstens zo belangrijk is ons vermogen om de banden aan te halen met Vlamingen die het ruime sop kiezen. Vlamingen in de Wereld. Ierland heeft met Global Irish een overheidsprogramma om zijn diaspora tot een voordeel om te buigen. De overheid zet in op een wereldwijde Ierse identiteit, ondersteunt wie vertrekt, maakt contact met wie weg is en zorgt er zo voor dat Ierland lokaal geniet van zijn globale verankering. Het is een warme basis voor een terugkeerbeleid.

We moeten ook drempels verlagen. Dat stopt niet bij een soepeler taalbeleid in de administratieve en de academische wereld. Ook ons toelatingsbeleid remt te veel af. De single permit of gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid is mooi, maar ze zou haar effect missen als bijvoorbeeld de gezinsleden er niet van kunnen genieten, of als aanvraagtermijnen onredelijk lang zouden zijn. Ook korte onderzoeksverblijven moeten mogelijk zijn zonder paperasserij. Want korte verblijven zijn vaak de opstap naar migratie.

Gezinshereniging is een punt van zorg. De Dienst Vreemdelingenzaken heeft oog voor de problematiek, maar heeft voor de meeste dossiers negen maanden tijd om een beslissing te nemen. Dat creëert onzekerheid Onzekerheid stoot af. De gevolgen van internationale mobiliteit voor sociale zekerheid en fiscaliteit werken eerder ontradend dan stimulerend.

Open grenzen, betere wetenschap. Betere wetenschap, meer innovatie. Meer innovatie, hogere welvaart. Dat is waarom Amerikaanse IT-reuzen, biotechbedrijven en universiteiten zo scherp reageren tegen het immigratiebeleid van president Trump. Dat is waarom de Britse academici de brexit zo vrezen. Laten we in Vlaanderen de Vario-adviezen ernstig nemen. En resoluut kiezen voor openheid.