‘Boycot het nieuwe Oosterweelreferendum’

Het gaat niet op dat enkel de Antwerpenaren over de Oosterweelverbinding zouden stemmen. Dat zegt Trends-redacteur Hans Brockmans.

De actiegroep Ringland dreigt een nieuwe volksraadpleging in gang te zetten als de Vlaamse regering haar plannen voor de overkapping van de Antwerpse ring dwarsboomt door het BAM-tracé door te drukken. Daarmee gooit Ringland haar masker af. Het wordt stilaan duidelijk dat de actiegroep vanaf het begin de bedoeling had een bom te leggen onder de Oosterweelverbinding door de overkapping van de ring te vragen. Met een eigen groen project wekt ze sympathie bij de bevolking. Een mooie propagandastunt.

Het ziet ernaar uit dat de regering-Bourgeois echter snel werk wil maken van de oorspronkelijke plannen voor de Scheldeverbinding. Waarschijnlijk zullen de gezamenlijke actiegroepen dan zonder veel moeite de vereiste 51.500 stemmen (10 procent van de bevolking) vinden om de Antwerpse gemeenteraad te dwingen een volksraadpleging te organiseren. Als ze slim en efficiënt zijn, zoals in het verleden, kunnen ze de Antwerpse kiezers nog in 2016 naar de stembus lokken.

De regering heeft echter gelijk dat ze volhardt in haar plannen, want elke dag uitstel kost de Vlaamse economie miljoenen. Het uitstel, door de slappe houding van de vorige burgemeester Patrick Janssens en de volksraadpleging, heeft lang genoeg geduurd. Als Vlaanderen wil inzetten op logistiek, moet onze mobiliteit op punt staan. Nederland heeft de voorbije jaren wel geïnvesteerd in de wegeninfrastructuur, met als gevolg dat Venlo en Tilburg vandaag een succesverhaal zijn voor distributiecentra, die worden bevoorraad vanuit Rotterdam en Amsterdam. Onze Kempense en Limburgse centra moesten de duimen leggen als pool voor e-commercelogistiek omdat Nederland zijn mobiliteitstroef – naast arbeidsflexibiliteit – kan uitspelen.

Dat brengt ons bij een tweede bezwaar. Het gaat niet op dat enkel de Antwerpenaren over de Oosterweelverbinding zouden stemmen. Dit is geen dossier van lokaal, maar van nationaal belang. Een referendum op Vlaams niveau is juridisch gezien echter niet mogelijk. Minister-president Geert Bourgeois en minister van Mobiliteit Ben Weyts (beiden N-VA) moeten zich dus verzetten tegen het louter Antwerpse belang – Eigen volk eerst? – dat de actiegroepen nastreven, en hun strategische beleidskeuze na een eventueel nieuwe ‘neen’ gewoon doorvoeren.

Voorts moet de vraag worden gesteld of een plebisciet wel het geschikte instrument is om het beleid te bepalen. Er is immers al een groot referendum geweest: de algemene verkiezingen. De kiezers hebben volksvertegenwoordigers aangewezen om in complexe dossiers een afgewogen beslissing te nemen. De keuze tussen ‘ja’ en ‘neen’ is bovendien te simplistisch, omdat genuanceerde meningen over de vormgeving van de Scheldeverbinding zo worden genegeerd.

Ten slotte worden volksraadplegingen vaak uitgelokt om de regeringspartijen te ondermijnen. Ook in Antwerpen zal het referendum worden misbruikt als een stemming pro of contra Bart De Wever. Links zal bijgevolg weinig moeite hebben om de 10 procent kiezers te lokken die de stemming rechtsgeldig maken.

Voorstanders van de Oosterweelverbinding mogen niet naïef zijn: met hun ‘ja’-stem zullen ze de legitimiteit van de tegenstanders alleen maar vergroten. Het resultaat van een volksraadpleging is terecht niet bindend. De voorstanders van een snelle uitvoering van de Oosterweelverbinding kunnen die bewuste zondag dus het gewoon thuis blijven.