Belgische industriëlen: ‘We hebben energie uit kleine kernreactoren nodig’

In het kader van de nucleaire top in Brussel bracht KPMG België diverse industriëlen en CEO’s uit de energiesector samen om te debatteren over het potentieel van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s). Conclusie: de Belgische industrie smeekt om deze kernenergie als bron van betrouwbare en betaalbare energie om de race naar een klimaatneutrale economie te overleven.

“Vandaag is onze energiemix nog voor 75 procent gebaseerd op fossiele brandstoffen. Elke koolstofarme energiebron is een bondgenoot in de strijd om een net-zeromaatschappij, met inbegrip van kernenergie”, zo schetst Grégoire Dallemagne, de CEO van EDF Luminus het algemene kader. Simulaties van de onderzoeksinstelling Energyville tonen aan dat de inzet van de volgende generaties van kleine modulaire kernreactoren de totale systeemkosten van een net-zero-energiesystem gevoelig kan verlagen in België. Er is ruimte voor 6 gigawatt aan SMR’s, operationeel tegen 2050.

Kernenergie als hoeksteen

Verre toekomstmuziek zijn SMR’s intussen niet meer. “Wereldwijd zijn er al vijf in werking, vier in aanbouw en ongeveer 65 in de ontwerpfase”, zegt Magali Vercammen, energy lead van KPMG België. “We zien op vijf tot tien locaties mogelijkheden voor de bouw van een SMR in België. Als we dat proces vandaag starten, kan de eerste SMR operationeel zijn tegen 2035. SMR’s kunnen de hoeksteen worden van het energiesysteem van morgen”, zegt Denis Dumont, de CEO van de nucleaire divisie van ingenieursbedrijf Tractebel.

De voordelen van SMR’s voor de industrie zijn legio. Ze produceren niet alleen koolstofarme elektriciteit, ze kunnen ook warmte leveren voor industriële processen waarvan de elektrificatie moeilijk is. Dankzij hun flexibel design kunnen SMR’s zowel voor een betrouwbare basislast zorgen als inspelen op het flexibele productiekarakter van hernieuwbare energie. SMR’s kunnen ook ingezet worden om waterstof te produceren, wat grootschalige opslag van energie mogelijk maakt. “Vandaag zien we kernenergie als een aanvulling bij hernieuwbare energie. Dat is de wereld op zijn kop. Kernenergie zou de basis van het elektriciteitssysteem moeten vormen, met hernieuwbare energie als aanvullende component”, zegt Yves Verschueren, algemeen directeur van de chemiefederatie essencia.

‘Vandaag zien we kernenergie als een aanvulling bij hernieuwbare energie. Dat is de wereld op zijn kop’

Yves Verschueren (essencia)

Industrie in perfecte storm

De Belgische en Europese industrie heeft het vandaag bijzonder moeilijk door de relatief hoge energieprijzen en het scherpere klimaatbeleid, zeker in vergelijking met de Verenigde Staten of andere regio’s. Industriëlen hebben ook grote twijfels of er in Europa en België op langere termijn voldoende koolstofarme energie tegen betaalbare prijzen beschikbaar zal zijn. “Onze industrie heeft het ook moeilijk door een Europees beleid dat industrie-onvriendelijk is. Dat moet hoogdringend veranderen. Het klimaatbeleid voegt kosten toe aan het systeem. De industrie heeft compensaties nodig of ze verdwijnt hier. De VS zijn vandaag voor investeerders veel aantrekkelijker dan Europa”, zegt Yves Verschueren.

“Onze industrie zit in een prefecte storm”, zegt Rudy Provoost, voorzitter van de werkgeversfederatie VOKA. “Onze energiebevoorrading moet betaalbaar zijn om onze concurrentiekracht te beschermen, ze moet gediversifieerd zijn, zodat geen enkele leverancier ons kan gijzelen, en ze moet betrouwbaar zijn. Tegen 2050 stijgt de elektriciteitsvraag met een factor 3 of 4. Die vraag kunnen we niet alleen met hernieuwbare energie opvangen. We hebben ook kernenergie nodig. Laat ons niet alleen klimaatneutraal zijn, maar ook technologieneutraal. SMR’s zijn een deel van de mogelijke oplossing.”

Industrie wil partnership met producenten

Dankzij de kleinere schaal dan een klassieke kerncentrale kan een SMR ook vlotter ingepland worden dicht bij industriële centra, of op de terreinen van grote energieverbruikers. “We hebben voor onze Antwerpse vestiging een basislast van 200 megawatt nodig”, zegt Luc Van Opstal, sitemanager van chloor- en pvc-producent Ineos Inovyn. “Dat lukt niet alleen met hernieuwbare energie. We geloven in SMR’s als alternatieve energiebron om ons productieproces te decarboniseren. We denken aan een partnerschip, waarbij wij terreinen ter beschikking stellen van de ontwikkelaars van een SMR.”

“Ook wij zijn vragende partij voor een partnership met een SMR-speler. We willen toegang tot stabiele elektriciteitsvolumes tegen stabiele prijzen”, zegt David Valenti, directeur van de staalfabriek Thy Marcinelle in Charleroi, onderdeel van de Italiaanse Riva-groep. “We zijn gespecialiseerd in het elektrisch smelten van staal, wat duurzamer is dan de klassieke hoogovenmethode. Maar aan de huidige elektriciteitsprijzen is het moeilijk om competitief te blijven. De elektrificatie van de economie wordt een complex verhaal als de elektriciteitsprijs te hoog is.”

‘De ontwikkeling van SMR’s is zeer kapitaalintensief en gaat gepaard met hoge risico’s’

Mothi Sayeeram (KPMG UK)

Nog hoge ontwikkelingskosten

De vraag blijft of SMR’s niet alleen tijdig, maar ook op een betaalbare manier ontwikkeld kunnen worden. Nieuwe kernenergieprojecten in Finland, Frankijk en het Verenigd Koninkrijk gingen royaal over het initiële budget. Wellicht zijn steunmechanismes nodig om de ontwikkeling van SMR’s financieel mogelijk te maken, door bijvoorbeeld een bepaalde afnameprijs voor de elektriciteit te garanderen. “De ontwikkeling van SMR’s is zeer kapitaalintensief en gaat gepaard met hoge risico’s”, zegt Mothi Sayeeram, energieconsultant van KPMG UK.

De sector is zich bewust dat financiële uitschuivers uit den boze zijn. “De eerste SMR moeten we op tijd en binnen budget leveren, anders geven we een verkeerd signaal”, zegt Denis Dumont. “De producenten van kernenergie waren niet altijd succesvol. Dat beeld zit in de hoofden, maar dat moeten we counteren. Als er successen worden geboekt, dan moeten we die overwinningen tonen om een momentum voor kernenergie te creëren”, zegt Yves Verschueren.

België heeft als voordeel dat het nog over heel wat nucleaire knowhow en een toeleveringsketen beschikt. “SMR’s passen in onze portfolio. We kunnen herhalen hoe Frankrijk en België in het verleden kernenergie uitbouwden. We willen in België investeren en jobs scheppen”, zegt Thomas Bohner, de CEO van de energiedivisie van de Luikse industriegroep John Cockerill.

Lees ook:

Zie ook: