Bart Van Craeynest (hoofdeconoom Voka): ‘Belgische bestel is opgebouwd om status quo te vrijwaren’

Om mee te zijn in een snel veranderende wereld moet je de boeg durven om te gooien. Maar het Belgische systeem is gemaakt om het status quo te bewaren. Dat zegt Bart Van Craeynest, de hoofdeconoom van de werkgeversorganisatie Voka, in Trends Talk dit weekend. Om te vermijden dat onze kinderen minder welvarend worden dan wij, moeten we de goeie voorbeelden in andere landen durven te volgen.

“Ons hele bestel is uitstekend opgebouwd om het status te quo te vrijwaren, aldus Voka-hoofdeconoom Bart Van Craeynest in Trends Talk. “Het gevolg is dat de Belgische economie het doorgaans heel goed doet bij crisissen. De coronacrisis en de recente inflatiecrisis zijn we goed doorgekomen dankzij onze tijdelijke werkloosheidsuitkeringen en loonindexering. Maar in een snel veranderende wereld – denk maar aan de vergrijzing, de energietransitie, de geopolitieke verschuivingen en artificiële intelligentie – is het status quo niet langer een troef, maar een handicap. Om mee te zijn met de transformaties in de wereldeconomie moeten we durven te veranderen. Daar zijn we veel slechter in.”

Bovendien zijn we extra kwetsbaar omdat onze economische groei trendmatig aan het vertragen is. Dat betekent dat onze economie almaar minder welvaart creëert. Als dat zo voortgaat, dreigen onze kinderen het later minder goed te hebben dan wij vandaag. Maar er is goed nieuws: we kunnen het tij keren, we kunnen de economische groei opnieuw flink opkrikken. “Daarvoor zijn geen mirakels nodig”, aldus Van Craeynest. “We moeten de goede voorbeelden volgen van de landen rondom ons die met dezelfde problemen geconfronteerd werden. Als andere landen het kunnen, dan kan België het ook.”

Enorm potentieel

Dat laatste is ook het uitgangspunt van België kan beter, het nieuwe boek van Van Craeynest. Daarin somt hij een reeks maatregelen op om – naar het voorbeeld van andere landen – onze groei structureel te verhogen. Een voorbeeld is activerend arbeidsmarktbeleid. “België probeert eenzelfde welvaartsstaat in stand te houden als Zweden, maar doet dat met een miljoen werkenden minder.” Het boek behandelt ook maatregelen om onze productiviteit – en zo de groei – te verhogen, zoals beter onderwijs, meer innovatie, betere infrastructuur en een groeivriendelijker fiscaliteit.

De groei zal ons de middelen leveren om de pensioenen en de gezondheidszorg betaalbaar te houden, te investeren in duurzaamheid en de Belgische overheidsfinanciën opnieuw op het spoor te krijgen. Het potentieel is enorm. Als België de goede voorbeelden zou volgen van de top vijf onder de industrielanden, kunnen we op termijn onze economische productie met jaarlijks een derde opkrikken, of liefst 190 miljard euro extra per jaar, aldus ramingen van de OESO.

Economische taart

Van Craeynest maakt brandhout van de zogenoemde degrowth-theorie, die pleit voor minder groei om zo de planeet te sparen. Om te investeren in groene technologie en klimaatneutraliteit is net meer groei nodig. Bovendien is groei goed voor de solidariteit. “Zonder groei kan de ene groep slechts vooruitgaan ten koste van een andere groep, want de economische taart wordt niet groter. Zo krijg je een gevecht om de beschikbare brokken. Met degrowth zal de taart zelfs krimpen, en zal de huidige polarisatie in de samenleving nog toenemen. Je merkt dat de stellingen in de politiek nu al verharden. Zonder groei wordt het nog veel erger.”