‘Arco, of het verhaal van tien jaar politiek falen’

“Het falen van de politieke en financiële elite doet pijn aan de ogen. Beloftes worden niet nagekomen, engagementen blijken niets meer dan holle woorden”, reageert Patrick Claerhout, redacteur bij Trends op het Arco-debacle.

Zoals verwacht heeft het Europees Hof van Justitie de staatswaarborg voor de coöperatieve holding Arco nietig verklaard. In juni al bestempelde de advocaat-generaal de waarborgregeling als illegale staatssteun. België had zijn depositogarantiesysteem nooit mogen openstellen voor coöperatieve vennootschappen die actief zijn in de financiële sector.

Met de uitspraak valt het doek over de Arco-garantie: ze is strijdig met het Europees recht. Een kleine 800.000 Arco-coöperanten blijven in de kou staan. Elk van hen verliest enkele duizenden euro’s. Arco had zijn geld voornamelijk in Dexia belegd, en die financiële groep kwam in 2008 in zwaar weer terecht, om in 2011 uiteindelijk te kapseizen.

Het is een goede zaak dat de staatswaarborg van de baan is. Ze was ontwikkeld op maat van Arco en haar eigenaar Beweging.net (de christelijke arbeidersbeweging ACW), en iedereen wist dat de juridische basis wankel was. Door de beslissing van de Europese Commissie in 2014 om de garantie ongeldig te verklaren, stond ze al jaren op losse schroeven.

Premier Michel heeft in zijn beleidsverklaring beloofd dat de Arco-coöperanten op een alternatieve manier schadeloos gesteld worden. Een werkgroep moet zich over het dossier buigen en een oplossing zou er volgend jaar zijn. Tien jaar nadat Dexia begon te wankelen en Arco verplicht werd 500 miljoen euro kapitaal in de bank te injecteren, zouden de coöperanten toch nog een fractie van hun centen terug krijgen.

Velen vinden dat daarvoor geen overheidsgeld mag worden gebruikt. Nochtans staat het als een paal boven water dat de coöperanten misleid zijn. In eerste instantie door Beweging.net en door hun financiële instelling (de huidige staatsbank Belfius), die hen ervan overtuigde dat ze in een veilige belegging stapten. In tweede instantie door de Belgische regering die, toen Dexia tussen 2008 en 2011 in de problemen kwam, de gemoederen suste door te beweren dat het geïnvesteerde geld veilig was, want gedekt door een overheidswaarborg. Die garantie blijkt vandaag niets waard te zijn.

In landen als Nederland en het Verenigd Koninkrijk werden verschillende banken, onder druk van toezichthouders en de overheid, gedwongen een schikking te treffen wegens misselling van financiële producten. Het dossier-Arco hoort manifest in die categorie. En toch heeft ons land geen enkele stap in die richting ondernomen.

Integendeel, onze politici nestelen zich comfortabel op een potentiële meerwaarde van 4 miljard euro die een verkoop of beursgang van Belfius de overheid kan opleveren. In afwachting daarvan zijn ze verzekerd van minstens 200 miljoen euro aan dividenden per jaar. Uit de vereffening van Arco zal meer dan 450 miljoen euro naar Beweging.net, Belfius en de Belgische staat vloeien. Drie partijen die boter op het hoofd hebben, maar die als schuldeiser toch netjes de meeste van hun centen recupereren. Voor de misleide Arco-coöperanten rest er niets.

De regering wil nu werk maken van een plan B, om toch enigszins een vergoeding toe te kennen aan de coöperanten. De vraag is hoe geloofwaardig dat scenario is. De voorbije jaren hebben politici het dossier enkel lippendienst bewezen, maar niets ondernomen. Een eenvoudige oplossing ligt nochtans voor de hand: tref een minnelijke schikking en laat Beweging.net en Belfius betalen voor de fouten uit het verleden.

Eenvoudig toch? Ware er niet het gat in de begroting, waardoor de dividenden van Belfius voor de staat een absolute must zijn en niet voor iets anders kunnen gebruikt worden. Ware er niet het politieke getouwtrek, want de Arco-coöperanten dragen een CD&V-signatuur en de belangen van dat soort kiesvee nemen andere partijen liever niet te harte. Ware er niet het financiële gekissebis over wie wat moet betalen. Het geklungel van de voorbije tien jaar heeft ervoor gezorgd dat een oplossing in dit dossier nooit gemakkelijk zal zijn.

Laat ons vooral niet meer verbaasd zijn als overal in de wereld kiezers in opstand komen en zich afzetten tegen het heersende establishment. Het falen van de politieke en financiële elite doet pijn aan de ogen. Beloftes worden niet nagekomen, engagementen blijken niets meer dan holle woorden. Premier Michel beloofde in zijn beleidsverklaring een oplossing voor Arco in 2017. Wait and see, zou ik zeggen.