Amerikaanse bedrijven hebben niks te winnen met nog eens Donald Trump

Dat Donald Trump voor een tweede keer de Amerikaanse president wordt, is alweer wat minder ondenkbaar. Ondernemers die daarnaar uitkijken, denken beter twee keer na.

Toen Donald Trump in 2021 het Witte Huis verliet, slaakten de leidinggevenden van veel grote Amerikaanse bedrijven een zucht van opluchting. Nu hij de voorverkiezing in Iowa heeft gewonnen met een marge van 30 punten, proberen ze het idee te verwerken dat Trump volgend jaar rond deze tijd opnieuw achter het imposante bureau in het Oval Office zou kunnen zitten.

The Economist heeft de afgelopen weken met verschillende grote bedrijfsleiders gesproken. Sommigen zijn zeer gealarmeerd door het vooruitzicht van Trump II. Maar anderen verwelkomen in stilte de nakende chaos.

Mensen die grote organisaties leiden, moeten optimistisch zijn. Veel CEO’s hadden een ongemakkelijke relatie met president Trump, velen distantieerden zich van zijn meest buitensporige uitspraken en pruttelden over protectionisme, ook al genoten ze van zijn meer conventionele beleid. Sommige Republikeinen in het Congres mogen dan wel gezegd hebben dat ze tot een pro-arbeiderspartij behoren, maar in de praktijk verlaagden ze de belastingen voor bedrijven. Het was moeilijk voor het bedrijfsleven om zich ellendig te voelen terwijl de beurzen naar recordhoogtes trokken.

Donald Trump versus Joe Biden

Mocht Trump inderdaad opnieuw verkozen worden, dan zijn de managers van grote bedrijven van plan zich gedeisd te houden. ‘Don’t be Bud Light’ is een veelgehoorde frase, verwijzend naar het biermerk dat het slachtoffer werd van een cultuuroorlog. Ze willen vermijden dat ze worden opgetrommeld voor adviesraden van Trump of voor presidentiële fotosessies.

Bovenal willen ze doorgaan met geld te verdienen. Natuurlijk zou het slecht zijn voor de westerse beschaving mocht Trump een deal sluiten met Rusland die een einde zou maken aan de oorlog en Oekraïne zou uitverkopen. Maar het zou ook de energiefacturen van de bedrijven doen dalen.

Bovendien hebben de Trump-aanhangers in de bestuurskamers genoeg te mopperen over Joe Biden. Laat daar de naam vallen van Lina Khan, die de leiding over de Federal Trade Commission (de antitrustpolitie) heeft, of van Gary Gensler, de baas van de Securities and Exchange Commission, en ze halen diep adem.

Biden wil ook de belastingen op bedrijven verhogen. Zijn regering wil ook doorgaan met de Basel III Endgame-regelgeving, die grote banken verplicht misschien wel 20 procent meer kapitaal op hun balans aan te houden, wat hun slagkracht en winstgevendheid schaadt.

Een andere economie

Toch zijn die positieve gevoelens voor de economische politiek van Trump misplaatst. Het is niet duidelijk hoe trumponomics – een mix van met tekorten gefinancierde belastingverlagingen en handelsbeperkingen – vandaag anders zou zijn dan de vorige keer. En het negeert hoe de chaotische neigingen van Trump Amerika kunnen bedreigen, inclusief zijn bedrijven.

In zijn eerste termijn deed de economie het beter dan veel economen (inclusief de onze) hadden verwacht. Dat kwam deels doordat trumponomics gematigder bleek te zijn dan in de campagne was beloofd. De economie draaide ook verder onder haar capaciteit dan gedacht, waardoor het mogelijk was de belastingen te verlagen zonder de inflatie aan te wakkeren. De sterke algemene groei en de lage inflatie maskeerden de schade van het protectionisme van Trump.

Er is geen reden om te geloven dat Trump zijn ideeën heeft aangepast: hij is nog altijd een voorstander van belasting verlagen en schulden maken. Maar de economische omstandigheden zijn veranderd. De afgelopen twee jaar heeft de Federal Reserve geprobeerd de inflatie terug te dringen. Hoewel dat bijna gelukt is, blijft de arbeidsmarkt krap. Vandaag zijn er 2,8 miljoen meer 25- tot 54-jarigen aan het werk dan het geval zou zijn geweest als de werkgelegenheidscijfers van januari 2017 hadden standgehouden. Toen waren er 1,3 werklozen voor elke vacature, nu zijn dat er nog maar 0,7. De economie is daarom meer vatbaar voor oververhitting.

Ook de begroting is er slechter aan toe. In 2016 bedroeg het jaarlijkse tekort 3,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en de schuld 76 procent van het bbp. De prognoses voor 2024 zijn respectievelijk 5,8 en 100 procent. Als Donald Trump opnieuw de belastingen verlaagt, zal de Fed de rente moeten verhogen om die stimulus te counteren. Dan wordt het voor bedrijven duurder om kapitaal aan te trekken en voor de overheid om haar groeiende schulden af te lossen.

Schok op de arbeidsmarkt

Dat is het soort omstandigheden waaronder Latijns-Amerikaanse populisten hun centrale banken intimideren om de rente laag te houden, wat Trump de vorige keer ook al deed. De Fed wordt verondersteld onafhankelijk te zijn, maar mocht Trump zegevieren, dan krijgt hij in mei 2026 de kans om een stroman als voorzitter te nomineren en een meegaande Senaat zou hem zijn zin kunnen geven. Het risico op meer inflatie zou toenemen, misschien nog verergerd door meer handelsbeperkingen, die ook de groei zouden vertragen.

Boven op dat grote macro-economische risico komen nog veel andere. Bedrijven zouden niet blij zijn met nieuwe handelsbeperkingen, maar sommige mensen in Trumps kring hebben al een tarief van 60 procent op import uit China voorgesteld. Veel bedrijven houden ook van de steun van de federale overheid voor hernieuwbare energie (die Trump de Green New Scam noemt). Hij heeft daarnaast de grootste deportatieoperatie in de Amerikaanse geschiedenis beloofd om het aantal illegale immigranten in het land te verminderen. Dat zou niet alleen menselijke ellende veroorzaken, maar ook een schok zijn voor de nu al krappe arbeidsmarkt.

Kapitalisme in diskrediet

Zoals altijd is het erg moeilijk om te weten wat Trump écht zal doen. Hij heeft weinig vaste overtuigingen, is een chaotische baas en kan meerdere keren per dag van standpunt veranderen. In een gemeentehuis in Iowa zei hij dat hij het in zijn tweede termijn te druk zou hebben om vergelding te zoeken tegen zijn politieke vijanden. Dat was een paar uur nadat zijn eigen campagne een e-mail had verstuurd met als onderwerpregel: ‘Ik ben jouw vergelding!’ Hij zou de onafhankelijkheid van Taiwan kunnen erkennen, wat zou leiden tot een woede-uitbarsting in Peking en een blokkade van het eiland. Of hij kan afstand nemen van Taiwan in ruil voor de belofte dat China meer spullen koopt in Amerika. Bedrijven zeggen vaak dat ze het meest bang zijn voor onzekerheid. Met Trump aan het roer is die gegarandeerd.

Die onvoorspelbaarheid kan een tweede termijn van Trump veel erger maken dan de eerste. Zijn regering zou het moeten doen zonder establishmenttypes als Gary Cohn. De ex-topper van Goldman Sachs beheerde de inbox van Trump in zijn eerste termijn en kon zo de gekkere ideeën voor hem wegmoffelen. Meer momenten zoals 6 januari zijn mogelijk, net als een presidentschap dat volledig in het teken staat van wraak. Het idee dat bedrijfsleiders zich in zo’n scenario gedeisd kunnen houden en zich alleen maar kunnen bezighouden met hun ebitda, is een illusie. Werknemers, klanten en de pers zouden eisen dat ze weten waar de bazen voor staan en wat ze van plan zijn. De regering zou zich op haar beurt tegen elk greintje kritiek kunnen verzetten.

Op de lange termijn is het idee dat bedrijfswinsten los kunnen staan van maatschappelijke onrust al evenzeer een illusie. Als Donald Trump de Amerikaanse politiek in grote lijnen corrumpeert, en als het grote publiek ziet dat bedrijven profiteren van zijn heerschappij, dan vormt dat voor dezelfde bedrijven een groot risico in de toekomst. Toen in Latijns-Amerika grote bedrijven werden geassocieerd met alleenheersers, was het resultaat meestal dat het kapitalisme in diskrediet werd gebracht en de aantrekkingskracht van het socialisme toenam. Dat lijkt ondenkbaar in Amerika. Maar dat zegden we tot voor kort ook over een tweede termijn van Donald Trump.