‘Amerika is niet klaar met Trump’

Ook al weten we nog niet of het Witte Huis een nieuwe bewoner krijgt of niet, de Trump-formule is zeker niet uitgewerkt. Dat zegt correspondent in de VS Casper Thomas.

Gedurende een tergend trage verkiezingsnacht gingen mijn gedachten terug naar plekken die ik de afgelopen tijd heb aangedaan in de Verenigde Staten. Allereerst, Houston, Texas. In de opmaat naar de verkiezingen was de verwachting bij veel Democraten in deze bloeiende en etnisch diverse metropool dat ze een bijdrage konden leveren aan een historische gebeurtenis: het veroveren van Texas op de Republikeinen. Kort nadat de stembussen daar waren gesloten, werd het duidelijk dat dat niet zou gebeuren. Joe Biden deed het beter in Texas dan Hillary Clinton vier jaar geleden, maar wat de Democraten daar hun droom noemden, bleef precies dat, een droom. Texas blijft Republikeins.

Vervolgens Ohio, in het bijzonder het noordoosten van de staat, waar de autofabrieken verdwenen en waar Donald Trumps belofte dat de banen zouden terugkomen vier jaar geleden aansloeg. Die banen kwamen niet terug. Ik trok naar de staat kort nadat de volgende fabriek van General Motors was dichtgegaan. Het bleek Trump niet te deren. Hij won in Ohio, met een grotere marge dan vier geleden.

Ook al weten we nog niet of het Witte Huis een nieuwe bewoner krijgt of niet, de Trump-formule is zeker niet uitgewerkt. Het was al langer duidelijk dat Trump een president is die politieke wetten tart, en die reputatie is nog meer verankerd. Een pandemie, een geruïneerde economie en een rist schandalen hebben niets afgeknaagd van zijn populariteit. ‘Ik ben immuun’, zei Trump nadat hij covid had opgelopen. In politiek opzicht lijkt dat in ieder geval waar.

Ook bleek Trump een nieuwe achterban te hebben aangeboord: de latino-kiezer, met name het laagopgeleide, mannelijke deel daarvan. Het is de droom van veel Amerikaanse conservatieven dat de Republikeinen een brede working class-partij worden, met een sociaal conservatieve agenda. Het is duidelijk dat dat doel dichterbij is gebracht. Zelfs een Biden-presidentschap zal daar niet aan af doen.

Amerika blijft nog altijd diep verdeeld. De inmiddels klassieke tegenstellingen tussen stad en platteland, tussen hoog- en laagopgeleid en tussen liberaal en conservatief zijn tijdens deze verkiezingen alleen maar meer aangezet. Hoe de komende vier jaar ook uitpakken in de Verenigde Staten, het patroon van twee groepen die het in toenemende mate onmogelijk achten in elkaars opvatting van Amerika te leven, zal waarschijnlijk toenemen. Dat is de illusie van verkiezingen. Ze voelen als een apotheose, een punt of een nieuwe begin. Uiteindelijk is wat hetzelfde blijft vaak vele malen groter dan wat verandert.

Ik dacht ook terug aan een reis die ik maakte door Arizona, waar een flink aantal kilometers boven Phoenix de weg in tweeën splitst. De rechtervork gaat richting Flagstaff, gelegen in de bossen en de heuvels, een plek van toerisme en een trekpleister voor progressievelingen. De linkervork gaat naar Prescott, meer industrieel en minder feeëriek. Het valt te raden hoe de twee delen stemmen. Mijn plan was om terug te gaan naar die vork in de weg, vlak voor de verkiezingen. Die plek leek de perfectie metafoor voor een verdeeld Amerika, en ik wilde weten of de twee werelden bij elkaar konden komen. Het verkiezingsresultaat gaf het antwoord, het lijkt op ‘nee’ te wijzen. Amerika lijkt ervoor te kiezen verdeeld te blijven. Opvallend genoeg is Arizona een van de weinige staten die omslaat van Republikeins naar Democratisch.

De laatste reis ging naar Pennsylvania, de staat waar de strijd tussen Biden en Trump lijkt te worden bepaald. In Washington County vertelde de lokale voorzitter van de Republikeinse partij dat hij nog nooit zoveel nieuwe geregistreerde partijleden had mogen verwelkomen als de afgelopen vier jaar. Dat was een signaal voor de realiteit die zich een aantal dagen later aftekende. Amerika is niet zomaar klaar met Donald Trump.