Agoria waarschuwt voor impact van constant groeiende vraag naar werknemers

Als de politici niks doen, zullen in 2030 in België liefst 584.000 vacatures niet ingevuld geraken. Dat leert een studie van Agoria, Roland Berger en de arbeidsbemiddelingsdiensten. Daardoor dreigt de Belgische economie tegen 2030 niet minder dan 95 miljard euro mis te lopen.

De digitalisering zal banen vernietigen, maar er zullen ook massa’s banen bijkomen de komende jaren. Voor elke jobvacature die de komende jaren verloren gaat, komen er 3,7 nieuwe in de plaats. Dat staat in de studie ‘Shaping the future of work’. In opdracht van de technologiefederatie Agoria en samen met het consultancybureau Roland Berger en de arbeidsbemiddelingsdiensten VDAB, Forem en Actiris, brengt die de grote trends op de arbeidsmarkt tot 2030 in kaart.

De vraag naar arbeid in de Belgische economie zal jaarlijks met 0,9 procent stijgen tussen nu en 2030, blijkt uit de studie. De totale arbeidsvraag zal tegen dat jaar stijgen met 629.000. Vooral in de dienstensector, het onderwijs en de gezondheidszorg neemt het aantal vacatures toe. Momenteel bedraagt de arbeidsvraag in België 4.777.000. Dat zijn alle banen plus de openstaande vacatures. Dat aanbod stijgt tegen 2030 tot 5.406.000. Er zullen de komende jaren 235.000 banen verloren gaan in België, voorspelt de studie, maar er zullen er ook 864.000 bijkomen.

“Dat is goed nieuws, maar het probleem is dat het arbeidsaanbod de vraag naar jobs niet zal volgen”, waarschuwt Marc Lambotte, de CEO van Agoria. “De vraag naar jobs stijgt jaarlijks met 0,9 procent terwijl het arbeidsaanbod in diezelfde periode met slechts 0,3 procent per jaar toeneemt. Er komen natuurlijk schoolverlaters bij die zich aanbieden op de arbeidsmarkt, maar daarnaast is er ook een uitstroom door pensionering. Het effect van migratie is beperkt. In elk geval zal de instroom vanaf 2021 niet meer volstaan om de groeiende arbeidsvraag op te vangen.”

Door die discrepantie dreigt België in 2030 geconfronteerd te worden met 584.000 niet-ingevulde vacatures. Dat betekent dat 11 procent van de vacatures open blijft staan. Dat is een gemiddelde. In sommige sectoren, zoals de gezondheidszorg (18%), ICT (18%) en onderwijs (13%), zullen vacatures nog moeilijker op te vullen zijn. Dat heeft een prijs: op die manier loopt de Belgische economie tegen 2030 een extra toegevoegde waarde van 60 miljard euro mis. Daarnaast hebben 310.000 werkenden en werkzoekenden omscholing nodig naar een duurzame job. Als dat niet gebeurt loopt onze economie nog eens 35 miljard euro mis. In totaal is dat in 2030 95 miljard euro of 16,5 procent van het bbp.

Meer en beter activeringsbeleid

Op basis van die cijfers komt de studie met aanbevelingen om ervoor te zorgen dat die spanning op arbeidsmarkt toch kan worden weggewerkt. Een eerste stap is het upgraden van de competenties van de bestaande medewerkers. Daarnaast moeten werkenden en werklozen omgeschoold worden. Voorts moet ingezet worden op activering door bijvoorbeeld het financiële verschil tussen werken en niet-werken groter te maken, het systeem van brugpensioen versneld te laten uitdoven, de werkomstandigheden van 55-plussers aan te passen, verloning minder te koppelen aan anciënniteit, de combinatie werk-privé te vergemakkelijken,…

Die activering moet ervoor zorgen dat 268.000 van de 584.000 openstaande vacatures tegen 2030 toch ingevuld geraken. Er blijven dan nog altijd 316.000 vacatures open. Die kunnen worden opgevangen door de arbeidsvraag te verminderen door productiviteitsverhogingen via automatisering en digitalisering, stelt de Agoria-studie. Uiteindelijk blijven er nog 108.000 vacatures open. Dat is 3 procent van de actieve beroepsbevolking, wat geen probleem hoeft te zijn aangezien dat de ‘natuurlijke vacaturegraad’ is die in elke gezonde economie aanwezig is.