Onderzoekers van het Steunpunt Wonen schuiven vier maatregelen naar voren om de markt van de studentenhuisvesting weer in balans te krijgen. “Studenthuisvesting verdient een beleid.”
De schaarste en de stijgende huurprijzen op de markt van de studentenhuisvesting tonen volgens onderzoekers van het Steunpunt Wonen de noodzaak van een gecoördineerd Vlaams aanbodbeleid aan. Ze schuiven ze vier prioritaire beleidsmaatregelen naar voren.
1 Monitor vraag en aanbod
Harde cijfers die staven dat er een tekort aan studentenhuisvesting is, ontbreken vooralsnog. Dat verklaart misschien waarom concrete beleidsactie vooralsnog uitblijft. Een studentenhuisvestingsbeleid zonder continue monitoring vaart blind, voeren de onderzoekers aan. “Alle betrokkenen hebben nochtans baat bij het grondig in kaart brengen van vraag en aanbod”, zegt co-auteur Joren Sansen. “Hogere onderwijsinstellingen, private spelers, de lokale overheden, allemaal willen ze weten wat de noden zijn en hoe die zullen evolueren.”
Steunpunt Wonen heeft in opdracht van de Vlaamse overheid een eerste ‘verkennende’ monitor uitgewerkt. “Geen simpele oefening,” zegt Sansen, “want de kwaliteit van de datasets is ontoereikend. Gemeenten en steden vullen ander in wat studenthuisvesting precies is. Vallen daar ook studio’s onder? De vraag naar koten is ook moeilijk te meten. Er is altijd een verborgen vraag: studenten die op kot willen gaan, maar dat om diverse redenen niet doen. Om die latente vraag naar boven te halen moet je onvermijdelijk studenten bevragen.”
2 Maak werk van een uitbatingsverplichting
De onderzoekers zien belangrijke voordelen van de invoering van een verplichte uitbatingsvergunning. Dat kan een instrument zijn om het aanbod te monitoren, maar is het ook nuttig voor controle, handhaving en kwaliteitsbewaking. Tegenstanders zullen opperen dat nog een bijkomende verplichting een rem kan zetten op het creëren van extra aanbod. “Dat is een terechte bekommernis”, reageert Sansen. “De hoger onderwijsinstellingen met een verouderd patrimonium zijn niet echt een voorstander. Zij vrezen dat ze een deel van hun studentenhuisvesting zullen moeten aanpassen, wat investeringen vergt. Maar met een flankerend beleid, met overgangs- en uitzonderingsmaatregelen en eventueel subsidies, kun je een deel van die bezwaren opvangen.”
‘Met stukverkoop creëer je een versnipperd eigenaarschap’
Joren Sansen, Steunpunt Wonen
3. Responsabiliseer de onderwijsinstellingen
Het aantal internationale studenten blijft stijgen. Dat heeft grote implicaties, want de buitenlandse student is bijna per definitie een kotstudent. “Universiteiten en hogescholen zijn voor hun groei en financiering in toenemende mate afhankelijk van die buitenlandse instroom”, merkt Sansen op. “Maar daardoor hebben ze dus ook een grotere verantwoordelijkheid om in studentenhuisvesting te voorzien. Het is in eerste instantie belangrijk die rol en die verantwoordelijkheid scherp te stellen.”
4. Verbied stukverkoop
Het verkopen van individuele koten in studentenhuisvestingscomplexen “is nefast omwille van het collectieve karakter van de woonvorm”, schrijven de onderzoekers. Het kan leiden tot een slecht beheer van het complex. De ontwikkelaars zouden ook vaker kiezen voor een lagere kwaliteit van materialen, aangezien de beheer- en onderhoudskosten niet voor hun rekening zijn.
“Maar het essentiële probleem van stukverkoop is dat je daarmee een versnipperd eigenaarschap creëert. Vooral voor structureel onderhoud, renovaties of een eventuele reconversie van het complex naar een andere functie is dat een serieuze hindernis.” Sansen merkt wel op dat een verbod op stukverkoop de markt richting gespecialiseerde spelers stuurt. “De dominantie van zulke spelers kan tot prijsverhogingen en een eenzijdig aanbod leiden.”
