Luc Vansteenkiste, Pim Fortuyn en Jean-Marie Le Pen

Is er een verband tussen Pim Fortuyn, Jean-Marie Le Pen en Luc Vansteenkiste? Jazeker. De eerste twee zijn de winnaars, de derde de verliezer van onder meer een versnelde evolutie bij de bevolking om bestaande en verouderde structuren af te wijzen.

In Nederland werd Pim Fortuyn de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Afgelopen maandag leverde hem dat de deelname in het stadsbestuur van Rotterdam op. Fortuyn haalde die winst omdat de Nederlandse kiezer de opeenvolgende paarse regeringen meer dan beu is. Het zelfgenoegzame van de heersende politieke klasse – met als symbool een onderuitgezakte en lusteloze Ad Melkert tijdens een van de laatste verkiezingsdebatten – werd genadeloos afgestraft. De “geinige homo” Fortuyn mocht de winst incasseren.

In Frankrijk eenzelfde scenario. Met dat verschil dat niemand het daar verwacht had. Terwijl iedereen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen een tweestrijd tussen Lionel Jospin en Jacques Chirac had verwacht, kwam daar plotseling Jean-Marie Le Pen te voorschijn. Geen homo, niet geinig, maar wel iemand die alle proteststemmen verzamelde. Ook veel Fransen hebben genoeg van de ouderwetse politieke structuren.

Gevoelens die onder de bevolking leven, vinden we ook terug bij de ondernemers. Steeds meer jonge ondernemers, maar ook gevestigde waarden, hebben vragen bij de nuttigheid van de bestaande structuren. België telt meer dan 170 paritaire comités, waarin 5000 mandaten worden vervuld door vakbonds- en werkgeversvertegenwoordigers. Er wordt gepraat over allerlei ondernemersbelangen, zeker en vast. Maar er wordt minstens evenveel gedaan om zichzelf in stand te houden. Dat er bijvoorbeeld vandaag weinig vooruitgang geboekt wordt in de toenadering tussen het arbeiders- en bediendenstatuut heeft zeer veel te maken met de logge structuur van paritaire comités en vakbondscentrales die gebaseerd zijn op dit onderscheid.

Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) is een emanatie van dit starre systeem. Zijn leden zijn de sectorfederaties, die gebaseerd zijn op die oude structuren. Structuren die steeds meer doorbroken worden door de bedrijven. Bekaert is al lang niet meer een draadtrekker, maar ook geen milieubedrijf, noch een nieuwematerialenbedrijf. Bekaert is niet meer te vatten met afgelijnde definities waar we al jaren vertrouwd mee zijn, net als talloze andere bedrijven. Bekaert heeft echter een rijke traditie met weldenkende ondernemers die nog niet de terugtocht uit de oude structuren hebben geblazen. Maar in jongere bedrijven is de neiging om sectorfederaties te steunen sterk verminderd.

Dit wordt waarschijnlijk de zwaarste uitdaging voor Luc Vansteenkiste, die vandaag, 25 april, als de nieuwe voorzitter van het VBO aan de pers wordt voorgesteld. Een uitdaging die veel zwaarder weegt dan de andere zaken die het VBO bedreigen (zie blz. 30): de bevoegdheden die naar onderen richting Vlaams Economisch Verbond ( VEV) verdwijnen en naar boven richting EU. En dan is er nog de belangenstrijd om de KMO’s met de Unie van Zelfstandige Ondernemers ( Unizo).

Het veranderende ondernemerslandschap is een veel grotere bedreiging dan het VEV, de EU of Unizo, omdat die verandering het gevolg is van een ingrijpende wijzigende maatschappelijke omgeving. Het VBO moet hierop een antwoord zoeken en zich positioneren, hervormen en moderniseren. Het moet de oude structuren doorbreken of er samen schipbreuk mee lijden. Gelukkig voor Luc Vansteenkiste heeft hij geen demagogische tegenstanders à la Fortuyn en Le Pen. En heeft hij dus wat meer tijd om het koninginnenschip van de ondernemersvloot in de goede richting te sturen.

Guido Muelenaer [{ssquf}]