Luc Donckerwolke (Seat) Ik moet de publieke vijand nummer één zijn”

Van 8 tot en met 10 december kunt u in Kortrijk Xpo terecht voor Design@Work, een beurs die het belang van productontwikkeling, design en innovatie in de verf zet. Een goede aanleiding om te praten met Luc Donckerwolke, de Belg die momenteel aan het hoofd staat van de designafdeling van Seat en daarvoor ook al Skoda en Lamborghini vorm gaf. “Design is een terroristisch gegeven.”

Als een echte Monsieur cent mille volts leidt Luc Donckerwolke (43) sinds september 2005 de designafdeling van het Spaanse automerk Seat. De resultaten van zijn eigentijdse, gedurfde en vaak positief controversiële aanpak blijven niet uit: in de internationale media zijn de eerste berichten verschenen over hoe het kleine Seat zijn moeder Volkswagen op velerlei vlak – en niet het minst inzake vormgeving – het nakijken geeft.

TRENDS. Alle autofabrikanten hebben een designcenter. Waarom zou de designafdeling van Seat zo speciaal zijn?

LUC DONCKERWOLKE (SEAT). “Omdat ik hier, in Barcelona, veel van mijn eigen creativiteit heb kunnen leggen. Zo heb ik de structuur van het nieuwe gebouw aangepast aan de hedendaagse noden in het bedrijfsleven, te weten transparantie in het arbeidsproces en de nood aan onmiddellijke uitwisseling van gegevens.”

Het valt op dat de diversiteit bijzonder groot is in uw ontwerpteam: honderd medewerkers, tien verschillende nationaliteiten. Leidt dat nooit tot spraakverwarring?

DONCKERWOLKE. “Als er ergens spraakverwarring ontstaat, dan komt dat doordat de leiders onvoldoende gewicht hebben. Design is per definitie een terroristisch proces: je moet het heden of de gevestigde waarden van nu ontwrichten om te werken aan de toekomst. Creativiteit gedijt niet in een harmonische omgeving. Als mijn designers succesvol willen zijn, moeten ze een ego hebben en individualistisch zijn, anders lukt het nooit. Je hebt alleen maar goede designers. Zij die niet goed zijn, overleven gewoon niet in dit vak. Noem het gerust toegepast darwinisme.”

Een van de grootste moeilijkheden voor elke autobouwer is de match tussen ontwerpers en ingenieurs. Hoe gaat u met die spanning om?

DONCKERWOLKE. “Als hoofd van de designafdeling wordt van mij verwacht dat ik spanning creëer. De ingenieurs werken aan de stabiliteit, ik moet diezelfde stabiliteit vernietigen. In wezen moet ik de publieke vijand nummer één zijn. Als ik dat niet ben, dan heeft het bedrijf me niet eens nodig.”

Welke andere kwaliteiten moet een ontwerper hebben?

DONCKERWOLKE. “Als een designer alleen zijn eigen dromen zou realiseren, dan heeft hij te weinig ambitie. Hij moet enerzijds onvermoeibaar zijn, maar anderzijds ook bereid tot compromissen. En hij moet leven in en met de toekomst.”

Is ‘nieuw’ eigenlijk beter?

DONCKERWOLKE. “Goed design heeft te maken met de integratie van functionaliteit. Dat niemand me komt vertellen dat de vormgeving volgt op de functionaliteit, want zo werkt het niet. Waar is de emotie dan nog? Designers die bij het uittekenen van de nieuwe modellen zich niet grondig buigen over de passieve en actieve functionaliteit van de wagen, hebben hun huiswerk niet grondig gemaakt. Een gemiddelde auto van nu is veel veiliger dan een limousine uit de jaren tachtig, veel sportiever dan een sportwagen van dertig jaar geleden en veel functioneler ook. En daarbovenop komt nog dat de huidige wagens ook veel meer emotie losmaken.”

Hoe komt het dat bepaalde modellen veertig jaar na hun eerste optreden opnieuw hun opwachting maken? Denk aan de Mini of de VW Beetle? Is het met design een beetje zoals met mode: na een cyclus van veertig jaar komen bepaalde trends terug?

DONCKERWOLKE. “In een wereld die permanent evolueert, grijpen mensen graag terug naar vaste waarden of kijken ze nostalgisch terug naar een periode waarin alles zogezegd beter was. Nostalgie zorgt voor zekerheid. Kijken in de achteruitkijkspiegel en zien dat het goed was, brengt rust teweeg.”

Wat is goed design? Wat goed of mooi is voor u, is dat niet noodzakelijk voor mij?

DONCKERWOLKE. “Goed design heeft niets te maken met schoonheid. Goed design heeft alles te maken met problemen oplossen. Design moet gewoon deel uitmaken van het DNA van een onderneming, anders lukt het niet.”

Toch zijn er voorbeelden van bedrijven die uitblinken op het vlak van design, maar aan het einde van de rit in de problemen komen of zelfs over de kop gaan.

DONCKERWOLKE. “Niet akkoord. Goed design is altijd een garantie voor succes. Designbedrijven die over de kop gaan, hadden dus géén goed design in huis. Ik blijf erbij dat ondernemingen die onvoldoende werk maken van design, op termijn ten dode zijn opgeschreven. En zij die besparen op hun designbudget, doen voor zichzelf het licht uit. Maar goed design heeft zoals gezegd niets te maken met mooie vormen. Goed design staat synoniem voor functionaliteit. Het esthetische is een parameter voor de marketeers.”

Design wordt opgeëist door vele vaders en door vele landen: Zweden, Nederland, Spanje, Italië, Japan… Waar profileert Flanders Design zich in dit alles? Staat het voor iets?

DONCKERWOLKE. “Ik ben geboren in Peru en heb school gelopen in een tiental landen, van Zuid-Amerika tot Afrika. In mijn beroepsloopbaan heb ik al in zeven verschillende Europese landen gewerkt. Ik ken geen grenzen, vandaag niet en morgen nog minder.”

Design@work: van 8 tot en met 10 december, Kortrijk Xpo, doorniksesteenweg 216, 8500 Kortrijk, www.designatwork.be

Door Karel Cambien

“Bedrijven die besparen op hun designbudget, doen voor zichzelf het licht uit”