Love is the Devil

John Maybury schetst aan de hand van de relatie tussen Francis Bacon en diens minnaar George Dyer een portret van de kunstenaar als monster.

De ondertitel van Love is the Devil luidt: Study for a Portrait of Francis Bacon. De ex- Derek Jarman-protégé en experimenteel filmmaker John Maybury plaatst de relatie van Francis Bacon met zijn muze, model en minnaar George Dyer centraal. Vermits van de Bacon-erfgenamen geen toestemming verkregen werd om bestaande schilderijen te gebruiken, recreëert Maybury de expressionistische en morbide sfeer van Bacons werk via het harde, koele en gepolijste kleurgebruik, de ‘ziekelijk’ aandoende belichting en vervormingen door gebruik van spiegels en wijdhoeklenzen. Ondanks de afwezigheid van het werk van de in 1992 overleden grootmeester, heeft de toeschouwer bij het verlaten van de zaal de indruk voortdurend naar het geniale oeuvre van Francis Bacon gekeken te hebben.

In zijn tableaux vivants verwerkt Maybury fragmenten van gespierde mannelijke benen met zwarte sokken, Bacons liefde voor Eisensteins Potemkin, zijn samenwerking met de fotograaf John Deakin, gezichten die versmelten in een warboel van kleuren en lichaamsdelen die vervagen in de onduidelijke begrenzingen van het kader. Maybury fotografeert tevens de ruimtes als besloten wachtkamertjes voor een komende inquisitie – in feite de inquisitie van George Dyer.

De relatie tussen Bacon (schitterend vertolkt door Derek Jacobi die in sommige scènes opvallende gelijkenissen met Bacon vertoont) en Dyer is een pure SM-relatie – in sommige scènes bijna ascetisch in beeld gezet – waarbij de meester-slaafverhouding zich niet alleen fysiek vertaalt, maar Dyer tevens intellectueel, financieel, geestelijk en in potentie voortdurend de mindere blijft. Maybury plaatst de destructieve relatie tussen kunstenaar en kruimeldief tegenover de sociale achtergrond van het Londen van de jaren zestig, waarin de working class-mentaliteit van Dyer het onderspit delft tegenover de decadente en excentrieke levenswijze van Bacon en zijn vriendenkring.

John Maybury maakte geen kunstenaarsportret waarin de werkwijze van de plastische kunstenaar in pittoresk ogende plaatjes geanalyseerd wordt. In het oeuvre van Francis Bacon is het menselijk lichaam een hoop vlees dat in een voortdurende staat van vergankelijkheid en verval verkeert. Maybury legt Bacons werkwijze bloot door het sterk fysieke karakter van zijn schilderijen te suggereren en door een inzicht te geven in het effect van Bacons destructief liefdesleven op zijn oeuvre. De sobere en ijl klinkende soundtrack van Ryuichi Sakamoto roept de beklemming van de relatie tussen Bacon en Dyer voortreffelijk op.

Piet Goethals