Lof voor een open loge

De vrijmetselaarsloge is een bolwerk van ingewijden dat vanachter de struiken schiet, een geharnast en achterbaks netwerk zoals Opus Dei; de Vlerick Boys vormen een netwerk dat niets verzwendelt. Noem het een open loge (zie blz. 30 en Trends van 3 april 2003, blz. 52). Vlamingen vitten graag op instellingen, verenigingen, partijen en clubs. Eigen aan vitters is hun viswijvengeest: hoe heerlijk is het om de kring die men denkt te kennen – maar waar men buiten gazettenpraat o zo weinig over weet – belachelijk te maken als die kring (of leden ervan) in opspraak komt of als men de (foute) indruk heeft dat hij ten onder gaat. Hoe prettig is het om bij de champagne te fezelen: “Ze hebben Louis te pakken”, “Ze gooien Roland buiten”, “Met Luc is het evenmin pluis”, hihihi, slurp, hohoho, blurp.

Onze anarchistische inborst gemengd met een natuurlijke achterdocht ondergraaft het sociale kapitaal dat een gemeenschap cementeert. Sociaal kapitaal is een wetenschappelijke term voor middenveld. Hoe sterker en loyaler het middenveld, hoe meer begrip, kameraadschap en opbouwkansen er zijn in een gemeenschap. Vlamingen hebben slechts één kring die ze – soms zelfs tegen hun zin – vertrouwen: de familie. Het zelfvertrouwen om daar breed uit te breken en zich diep te familiariseren met andere mensen ontbreekt hen. Kameraadschappen bij de borrelclub, de tennisbond, de supportersvereniging van Club Brugge zijn niet onaardig, maar zijn grotendeels te zwak om op te steunen. Je moet voor het betere werk terugvallen op groepen die door dezelfde hel of hetzelfde vagevuur trokken.

4000 veeleisende cursusuren in het geval van Solvay Business School en 800 bij Vlerick Leuven Gent Management School verzengen de slapperds en stalen de knapperds. Hier ontstaan de relaties die later holdings, hightechstarters, zakenbanken, advocatenkantoren en McKinsey’s bewapenen. Met dat soort relaties construeren Nederlanders – die minder familieverslaafd zijn en ook anderen vertrouwen – de ex- Verenigde Oost-Indische Compagnie, Philips, Akzo, ABN Amro, ING.

Er bestaat een oorzakelijk verband tussen een sterk en oud Solvay en zijn kwalitatieve en kwantitatieve invloed bij de Belgische topondernemingen. Vlerick heeft achterstand, begon veel bescheidener, als seminarie van een prof, de onvolprezen Andries Vlerick, maar slaagt in een gelijkaardige verrijking van het economische sociale kapitaal van Vlaanderen. De stichters, animatoren en leiders van de Vlerick Alumni zijn de choreografen van een kameraadschap met een diepe maatschappelijke relevantie.

Solvay Business School wordt 100 en Vlerick Leuven Gent Management School 50 jaar. Ze zijn intellectueel en menselijk verwant. Ernest Solvay, stichter van de chemiegroep, mecenas en opvoeder, legde de basis van de Ecole de Commerce Solvay. Hij omringde zich met sociologen, natuurkundigen, filosofen. De socioloog Emile Waxweiler, een Solvay-getrouwe, inspireerde Lodewijk De Raet, ambtenaar en statisticus, tot zijn sleutelwerk Over Vlaamse Volkskracht (1906), een synthese van de nationaal-culturele en economische aspecten van de Vlaamse ontvoogding. Andries Vlerick en zijn geestelijke nazaten, ook wijlen Kris Rogiers, ex-Vlerick en de man van de Derde Industriële Revolutie in Vlaanderen, putten bij Solvay, Waxweiler, De Raet.

Frans Crols