LINKS-CONSERVATIEF

Dat eerste minister Guy Verhofstadt (VLD) het niet makkelijk zou krijgen om zijn regenboogcoalitie een samenhangend beleid te laten voeren, stond van bij de aanvang van dit experiment in de sterren geschreven. Daar kwam nog eens bij dat de verwachtingen zeer hoog gespannen waren, en dat de vorige regering met de dioxinecrisis een wel erg zware erfenis had achtergelaten.

Toch kunnen we over het totnogtoe gevoerde sociaal-economische beleid van Verhofstadt I kort zijn: veeleer dan een gedurfd, toekomstgericht denken, richt de blik zich op het verleden. Een politiek waarnemer vatte het beleid van de nieuwe regeringsploeg onlangs samen met de woorden “links-conservatief”. Het is een omschrijving die de realiteit inderdaad aardig samenvat: het liberale, vrijemarktgerichte denken van de VLD speelt op dit ogenblik nauwelijks mee. De vraag rijst dan ook hoe lang de grootste partij binnen de coalitie nog zal aanvaarden dat zij meeloopt in een beleid dat hoegenaamd niet – zelfs niet wanneer het deel zou uitmaken van een politiek compromis – het hare kan zijn.

Hoofdvogel inzake dat links-conservatisme werd tot nu toe afgeschoten door minister van Tewerkstelling en Arbeid Laurette Onkelinx (PS). In deze kolommen haalden we de voorbije jaren geregeld de wenkbrauwen op bij een aantal initiatieven van Onkelinx’ voorgangster Miet Smet (CVP). Maar wat de PS-diva nu op tafel legt, tart alle verbeelding. Voor alle duidelijkheid: Laurette Onkelinx wil alle ondernemingen verplichten om, per groep van 25 werknemers, één jongere tussen 18 en 25 jaar aan te werven.

Hebben het tewerkstellingsbeleid van de voorbije 25 jaar en de vele, gelijkaardige initiatieven uit het verleden nog niet voldoende aangetoond dat een dergelijke aanpak niet werkt, integendeel zelfs? Dit soort van oubollig dirigisme jaagt potentiële investeerders alleen maar weg uit België. Bovendien hebben bijvoorbeeld Nederland en Groot-Brittannië – twee Europese landen die nochtans veel beter scoren dan België inzake tewerkstelling – nooit dergelijke beleidsmaatregelen nodig gehad.

Minister Onkelinx en haar entourage moeten dringend eens de dossiers bestuderen waarvoor zij verantwoordelijkheid dragen. Dan zouden zij weten dat dergelijke maatregelen altijd twee gevolgen hebben. Ten eerste, ondernemingen waarvoor zo’n maatregel een negatieve impact heeft (bijvoorbeeld op de concurrentiepositie), zullen al het mogelijke doen om er onder uit te komen. Ten tweede, degene die de verplichte aanwervingen toch moeten doen, zullen al snel aan substitutie doen. Wedden dat als Onkelinx haar zin krijgt, de jobcreatie in de groep 26- tot 30-jarigen plots gaat stokken? Het heeft weinig zin om het rijtje van argumenten dat de onzin van het voorstel-Onkelinx aantoont, verder af te lopen.

Zou het kunnen dat Laurette Onkelinx en de linkerzijde van de PS niet beseffen van welke stupiditeit hun maatregel getuigt? Men kan het zich anno 1999 nauwelijks inbeelden. Misschien moeten we het verhaaltje van de verplichte aanwervingen interpreteren als een politiek manoeuvre dat bedoeld is om – vooral – het liberale onderdeel van deze coalitie te discrediteren. In deze categorie hoort allicht ook de uitlating thuis van vice-premier en minister van Begroting Johan Vande Lanotte (SP) dat de verlaging van de lasten op arbeid er waarschijnlijk niet kan komen in april 2000, zoals voorzien in het regeerakkoord. Zijn collega en partijgenoot Frank Vandenbroucke, minister van Sociale Zaken, kan intussen wel rustig verder werken aan de verhoging van de pensioenen en het in elkaar knutselen van dure mechanismen om de werkloosheidsvallen (de te kleine verschillen tussen de werkloosheidsvergoeding en het nettoloon bij werknemers) weg te werken. Maar voor een lastenverlaging is er dus – nee sorry – geen geld… Wie zei er weer dat de tandem Verhofstadt-Vande Lanotte deze regering draagt?

Van de PRL van Louis Michel is bekend dat zij ‘regeren en blijven regeren’ boven eender welk principe stelt. Dit houdt in dat de Vlaamse VLD stilaan een bijzonder zware én delicate taak op haar schouders krijgt. Het minste wat men kan zeggen, is dat de partij zich onmogelijk kan vinden in het huidige sociaal-economische beleid – het staat zelfs haaks op haar verkiezingsbeloften. Heeft premier Guy Verhofstadt een masterplan waarmee hij één van de volgende dagen alle politieke tackles zal pareren? Of is het zitje in de Wetstraat 16 hem dermate lief dat hij het links-conservatieve ‘beleid’ maar voort laat dobberen?

Uiteraard is het nog niet te laat, maar de eerste minister moet zich toch stilaan schrap gaan zetten.

Johan Van Overtveldt