Liever sluiten dan verliezen

Door de afgesprongen samenwerking met Philips dreigde de Brugse vestiging van Punch te imploderen. Topman Guido Dumarey koos voor de korte pijn, maar kan op zijn algemene vergadering vandaag uitpakken met een hoopgevend palmares. Bovendien neemt hij ook de leiding van Xeikon.

Eind juni 2003 gaat spuitgieter Punch Plastics in Brugge dicht. Het rendabele bedrijf investeerde vorig jaar nog in vijf nieuwe machines, hoofdzakelijk om kasten en andere stukken te maken voor de televisies die Philips in Brugge assembleert. Dat belette de raad van bestuur niet om in april de intentie tot sluiting aan te kondigen, toen de jaarovereenkomst met Philips niet bevredigend kon worden verlengd. Het is een voorbeeld van de rigoureuze manier waarop Punch International wordt geleid.

“De hoeveelheden zijn niet meer wat ze geweest zijn en ze zullen dat ook nooit meer zijn,” zegt gedelegeerd bestuurder Guido Dumarey over het Philips-contract. “En Philips eiste zoveel flexibiliteit en tegelijk zulke extreem lage prijzen, dat het voor ons niet meer haalbaar was om die fabriek open te houden.” Dus koos het bedrijf maar voor de korte pijn.

Volgens insiders werd de discussie over de prijs verscherpt door de wrevel bij Philips over de mooie winsten die Punch Plastics boekte. Bovendien kon Philips moeilijk een langetermijnperspectief bieden nu zijn vestiging in Brugge verder wordt afgebouwd, een groot deel van de productie naar het Franse Dreux verhuist en de massaproductie voor Europa in Hongarije wordt geconcentreerd. Directeur Chris Sluys van Philips Brugge wou geen commentaar geven op de onderhandelingen met Punch Plastics.

Het is niet de eerste keer dat Punch een fabriek sluit waarin nog maar pas is geïnvesteerd. Sagem verbrak in 2001 zijn contract met Punch Electronique in Dreux voor de productie van faxtoestellen. De vestiging sloot haar deuren, hoewel er nog maar pas een nieuwbouw was neergepoot. Sagem kreeg een forse schadeclaim aan zijn broek.

Einde van onze tv-industrie

Topman Guido Dumarey houdt van snelle beslissingen en snelle wagens. Een toeleverancier moet alert blijven, en Punch – voor 2003 goed voor 200 miljoen euro omzet uit twaalf productievestigingen op drie continenten – bewijst dat het stand weet te houden. Terwijl de meeste toeleveranciers tandenknarsen, kende Punch een flinke stijging van de omzet en de winst.

Voor Dumarey bezegelt het incident met Philips dat hij zijn dromen om in België een televisie-industrie te creëren mag opbergen. “Met de kennis van Philips Hasselt en van het ontwikkelingscentrum in Brugge hadden we hier een hele mooie kans op het gebied van digitale televisie. Maar we missen chauvinisme,” zegt hij. Voor hem had Punch, dat Punch Plastics halfweg 1999 van het Zweedse Trelleborg overnam, de productiepartner kunnen zijn in die televisiecluster. Er wordt trouwens gefluisterd dat Dumarey in het verleden geprobeerd heeft om Philips te overhalen om zijn Brugse vestiging aan Punch te verkopen.

Die kans komt nooit terug, meent Dumarey. In 2002 is het zwaartepunt van de computermonitorenindustrie verschoven van de kathodestraalbuis ( cathode ray tube of crt in het jargon) naar het lcd-scherm ( liquid crystal display). Over drie à vier jaar zal ook de televisie-industrie naar lcd overhellen en later nog naar Oled (schermen uit kunststof), verwacht hij. “Op dat moment zijn televisies geen Europese business meer. Vandaag worden vrijwel alle lcd’s in Azië gemaakt.” De vlakke lcd-schermen zijn lichter en vooral veel minder volumineus dan kathodestraalbuizen, en zijn dus veel makkelijker te transporteren. “Dan zet je beter naast je productielijn voor plasmaschermen en lcd’s een productielijn waar je complete televisies maakt. Combineer dat met een gestandaardiseerd digitaal signaal – ergens tegen 2006 – en wereldwijde televisie wordt één model.”

In de productie van klassieke beeldbuizen zijn vandaag nog zeven à acht groepen actief. “Overmorgen misschien nog drie,” meent Dumarey. Philips-LG, Toshiba-Matsushita en Sony-Samsung werken al samen. Dat leidt tot een standaardisering van onderdelen. Beeldbuizen, die vroeger per fabrikant verschilden, worden eenheidsworst.

Analist Dirk Pattyn van Bank Degroof is gecharmeerd door de heldere strategie van Punch om zijn afnemers naar de lagelonenlanden te volgen en daar grote productiecampussen op te zetten. Namestovo boert goed, Gomez Palacio in Mexico komt op dreef, in China is onlangs een tweede joint venture gestart.

Dumarey verwerpt de vergelijking tussen Punch en spelers als Jabil Circuit, Solectron en Flextronics, waaraan bedrijven als Philips en Ericsson de productie van hele divisies uitbesteden. “Onze installatie in Slovakije is uniek. Er bestaat geen tweede met die capaciteit,” zegt Dumarey, verwijzend naar de Punch-campus in Namestovo, die met zijn 1000 werknemers metalen en elektronische componenten voor beeldbuizen levert aan onder meer Philips-fabrieken in Hranice, Aken, Dreux, Durham en Barcelona. “Wij doen niet aan conjuncturele maar aan structurele toelevering. Dát is het verhaal achter Punch. Als Philips LG delokaliseert, verplaatst het vaak een productieproces vanuit een eigen plant naar een plant van ons. Dat wil zeggen dat er op de markt geen capaciteit is om zich te bevoorraden bij derden. Dat zijn allemaal zeer specifieke investeringen.”

En de prijs is vast? “Dat is een beetje grof gezegd. Wij leven samen. Het is altijd een stukske geven en nemen,” zegt Dumarey, die de knepen van het zakendoen leerde door Volvo’s te verkopen in een garage in zijn geboorteplaats Knokke-Heist.

Wanneer sterft de beeldbuis?

Punch International haalde in 2002 liefst 51 % van zijn omzet en 75 % van zijn winst ( ebitda) uit onderdelen voor tv’s en monitoren met klanten als Philips LG (35 % van de omzet in 2002), Sony (23 %), Panasonic en recenter ook Hitachi en Thomson. Vraag is hoelang Punch hierin nog actief kan zijn. Wanneer verdwijnt de beeldbuis? Dumarey: “Over zeven tot tien jaar? Nobodyknows. Door de enorme geïnstalleerde capaciteit zijn crt’s vandaag nog altijd het goedkoopste beeldscherm per lumen, per lichtopbrengst. Bollampen zijn vandaag ook nog altijd de goedkoopste verlichting, hoewel er zoveel andere soorten lampen bestaan.”

Dumarey kent het gevaar van technologische verschuivingen maar al te goed. In 1996 lanceerde een van zijn toenmalige participaties, Advantra, de sympathieke Scottie-semafoon, gericht op jongeren. Via het Nederlandse Multipage (om het Belgacom-monopolie te omzeilen) leverde de groep er een levenslang gratis abonnement bij. Op een dag kondigde Advantra trots aan dat zijn filiaal AcyclonElectronics in Ieper 1500 semafoons per dag fabriceerde (ook voor Belgacom). Advantra kocht ook de semafonie-afdeling van Philips, maar het was een doodlopende straat. Jongeren kozen massaal voor de gsm, en de aandeelhouders van Advantra – voor het grootste deel dezelfde als die van Punch – konden hun investeringen niet rentabiliseren. Advantra werd in maart 1999 buiten de beursgang van Punch gehouden, maar werd twee jaar later wel verkocht aan Punch, met schulden en al. Kostprijs: 8,88 miljoen euro, bijna 20 miljoen euro boven de boekwaarde. Punch gaf de verkopers in ruil daarvoor een achtergestelde obligatielening, die vorig jaar in kapitaal is omgezet.

Advantra zoekt nog altijd naar mogelijkheden om zijn Amerikaanse se- mafoontechnologie te rentabiliseren, maar haalt maar een schijntje van de vooropgestelde omzetprognoses. Contracten met Gemstar en ArchWireless (dat trouwens een maand na de aankondiging van het contract in Chapter 11 dook) leidden nooit tot productie. “Er staat nog ongeveer 16 miljoen goodwill van Advantra op onze balans. We zullen de situatie eind dit jaar evalueren,” zegt financieel directeur Jan Smits van Punch. Een afboeking zou de winst van Punch (in 2002 10,3 miljoen euro na 8,7 miljoen uitzonderlijke opbrengsten uit een sale & lease back-operatie) vermoedelijk helemaal wegvegen. “Zoiets heeft geen invloed op de cashpositie,” zegt Dirk Pattyn van Bank Degroof, de makelaar die onlangs liquiditeitsverschaffer is geworden in het aandeel Punch.

Grafische sector steeds belangrijker

Op de nieuwe fabriek van digitale drukpersenbouwer Xeikon in Lier is de naam Punch International vanop een kilometer afstand te zien. Ze wordt de hoofdzetel van de groep, beslist de algemene vergadering vandaag. Guido Dumarey neemt er zelf de leiding, een indicatie van het groeiende belang van de grafische tak als toekomstige winstmotor van Punch. “Ik had een opdracht van een jaar, al was dat niet publiek bekend,” zegt ex- Barconet-topman Joost Verbrugge, die Xeikon tot nog toe leidde. “Guido wou zelf de driver’sseat. ”

Punch betaalde vorig jaar naar verluidt 20 miljoen euro voor het failliete Xeikon. “Goedkoop kopen en duur verkopen. Dát is de basis, heb ik van mijn moeder geleerd,” grijnst Dumarey. Volgens het jongste kwartaalbericht was Xeikon al licht winstgevend. Verbrugge voerde het afgelopen jaar een twintigtal ontslagen door en maakte de logistiek goedkoper. Punch wil de Xeikon-producten via eigen vestigingen distribueren. Het heeft al de distributeurs in de Verenigde Staten, Japan en Duitsland overgenomen. Overeenkomsten in Italië, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk gaan op 1 juli 2003 in.

Sinds 2000 was Punch al eigenaar van StrobbeGraphics, de West-Vlaamse bouwer van computer to plate-apparatuur voor dagbladdrukkers, die zijn producten via Agfa verdeelt. Met de 30 % van Xeikon erbij komt ongeveer 45 % van de omzet van Punch nu uit de grafische sector.

Een belangrijke vraag is of Punch – met het nog zwakke Xeikon in portefeuille en de verliezen bij Advantra en Punchtronics (Colfontaine) – voldoende cashflow genereert om het investeringsritme aan te houden. Om de overname van Xeikon te financieren en schulden af te bouwen, werd het kapitaal vorig jaar opgetrokken met 11,25 miljoen euro cash (5 miljoen van Guido Dumarey, 1,25 miljoen van Mercator, 5 miljoen van Summa) plus de omzetting van de Advantra-lening in kapitaal. De sale & lease back van Belgische eigendommen bracht nog eens 8,7 miljoen euro op. Volgens financieel directeur Jan Smits heeft Punch nu ongeveer 60 miljoen leasingverplichtingen buiten balans, tegenover een nettoschuld van 40 miljoen (eind 2002) en nog eigen gebouwen in Namestovo, Bridgend en (via een joint venture) China.

Iets minder dan driekwart van de aandelen isondergebracht in een Stichting Administratiekantoor. De free float op de beurs bedraagt 26,6 %. Guido Dumarey zegt bijna 43 % van het administratiekantoor en iets meer dan 30 % van de aandelen te controleren. Andere belangrijke aandeelhouders zijn Freddy Gysel en Jean Braem (die teruggaan tot de tijd dat Guido en broer Walter Dumarey het latere Punch startten met de overname van de failliete glasbedrukker Impriver), Mercator & Noordstar (dat geen verkoopplannen heeft), het management, en sinds vorig jaar de niet onbesproken holding Summa van eroticatycoon Ge- rard Cok en zijn schoonzoon Karel van de Klok.

Punch haalde volgens Dirk Pattyn vorig jaar nog 58 % van zijn productie in België, vooral uit Xeikon en Strobbe. Ziet Dumarey in België nog investeringskansen? “Natuurlijk, puur gebaseerd op technologie. Maar momenteel staan er geen middelen ter beschikking om zulke dingen te doen, dus moet ik daar niet naar kijken.”

Bruno Leijnse n

“Met de kennis van Philips Hasselt en van het ontwikkelingscentrum in Brugge hadden we in België een mooie kans voor ontwikkeling van digitale televisie. Maar we missen chauvinisme.”