Liever een carrière dan een leven

Gepropt tussen de staande pendelaars, die routineus hun smaakloze ontbijtmuffin opschrokken in de metro van Boston, verliest Bill Chalmers zijn geheugen. De analist herinnert zich alleen de bedrijfsleuze: “De maximale informatie in de minimale tijd.” Pas na een nachtmerrie in een instelling voor daklozen, komt zijn geheugen weer en keert hij terug naar vrouw en zoon (met wie hij vrijwel uitsluitend via e-mail communiceert). Terug aan het werk, worden zijn ledematen gevoelloos. Hij raakt verlamd. Een arts vindt geen diagnose, waardoor zijn advocaat geen zaak kan beginnen tegen zijn werkgever, die de aftakelende workaholic tijdig aan de deur gezet heeft.

Op het eerste gezicht lijkt De diagnose een eenvoudige roman met surreële trekjes. Al gauw laat het boek zich echter lezen alsof Franz Kafka een scenario voor het satirische tv-programma In de gloria heeft geschreven. Tragedie en ironie, parabel en parodie, maatschappijkritiek en psychodrama buitelen over elkaar heen.

Bill Chalmers blijkt de hedendaagse Elkerlyc, die te laat tot het besef komt dat hij zijn leven opgeofferd heeft aan werk, status en consumptie. Hij wordt vastgesnoerd in een dwangbuis, die als het ware dichtgesnoerd wordt met gsm, internet en een rist technohebbedingen, die ons slechts de illusie geven meester te zijn over de tijd en de informatie.

Vreemd genoeg komt deze waarschuwing tegen werkverslaving van Alan Lightman, hoogleraar astrofysica aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT), de broeikas van wetenschap en informatietechnologie par excellence. Zijn voornemen om een essay over tijd, burn-out en maatschappelijke dwang te schrijven, mondde uit in een roman die gedoemd is uit te groeien tot een klassieker van dit decennium – en verder. Inmiddels ruimt hij in interviews de opborrelende misverstanden op. Lightman houdt immers geen kruistocht tegen het moderne leven, zanikt niet vroeger-was-alles-beter en roemt evenmin de gezinscocon. Geen ideologie of geitenwollensokken, maar een pleidooi voor een bewust leven. Louis Paul Boon wilde de mensen nog een geweten schoppen, Alan Lightman wil ze alleen maar voetje lichten, zodat ze op z’n minst heel even moeten stilstaan. En nadenken.

Alan Lightman, De diagnose. Meulenhoff, 334 blz., 910 fr.

Luc De Decker

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content