“Liberalisme is geen egoïsme”

“De federale regering-Leterme moet het beter doen. De Vlaamse regering-Peeters moet het anders doen. En wij gaan voor een comeback zoals Henin en Clijsters.” Partijvoorzitter Alexander De Croo van Open Vld weet precies wat hij wil. Zijn allereerste prioriteit? De federale begroting.

“Ik overleg nog veel met hen, wees gerust.” Alexander De Croo zucht als we het woord ‘buitengebonjourd’ gebruiken. Guy Verhofstadt, Karel De Gucht en Patrick Dewael zijn niet meer welkom op het topoverleg van de partij sinds hij voorzitter werd. En Verhofstadts wens om het Brusselse partijhoofdkwartier te verkopen, gaat evenmin door. “Het toptrio van weleer staat niet meer aan de frontlinie van de binnenlandse politiek. Daarom is de samenstelling van de groep gewijzigd.” Het ontbreekt de jonge partijvoorzitter niet aan daadkracht.

TRENDS. Laten we dan maar met de deur in huis vallen. Als partij die een werkgeversetiket draagt, deelt u in de klappen door wat bij Opel en AB InBev gebeurt?

ALEXANDER DE CROO (VOORZITTER OPEN VLD). “Werkgeversetiket, dat is straf. We spreken als Open Vld heus wel veel meer mensen aan dan alleen werkgevers. Nu goed, wat bij Opel gebeurt, is dramatisch, maar daar moet je geen antwoord op geven zoals de Vlaamse regering, door te besparen op innovatie. Onze klassieke industrie moet veranderen in een innovatieve industrie. Zorg voor opleiding, outplacement, het aantrekken van nieuwe activiteiten en ondersteun diegenen die met nieuwe producten op de markt komen. We moeten tot de laatste minuut alle alternatieven bekijken voor Opel, maar laat ons de mensen geen valse hoop geven. Insinueren dat de overheid de auto van de toekomst gaat bouwen, een soort nieuwe Vlaamse Minerva, is oneerlijk, want dat zijn luchtkastelen.”

AB InBev maakt winst, geeft zijn top riante bonussen en dankt af. Wat vindt u daarvan?

DE CROO. “U gaat wel heel kort door de bocht. We hebben te maken met een mondiaal bedrijf dat proactief optreedt omdat de markt verandert. De Belgen drinken minder bier. Ondernemers danken heus niet af voor hun plezier of uitsluitend om meer winst te maken. Natuurlijk heb ook ik vragen bij de grootte van die bonussen. Maar dat neemt niet weg dat je toptalent goed moet betalen. Vreemd toch dat zulke vragen niet rijzen als het bijvoorbeeld gaat over topvoetballers die astronomische bedragen opstrijken.

“De macht verschuift gedeeltelijk terug naar de maatschappij, de politici, en dat is niet eens zo slecht. De droom van ‘de markt reguleert zichzelf’ heeft tot uitwassen geleid die je moet aanpakken. De overheid zou principes kunnen vastleggen waaraan bonussen moeten voldoen. Maar dat is geen zaak om op Belgisch niveau te regelen. Het moet Europees, ja zelfs mondiaal gebeuren. In Europa beweegt al iets.”

Liberalisme en kapitalisme zijn tweelingbroers of gaan op zijn minst hand in hand?

DE CROO. “Dat is helemaal niet zo. Onze tegenstanders proberen er dat van te maken en liberalisme gelijk te stellen met egoïsme. Ik ben geen egoïst en het overgrote deel van onze kiezers ook niet. Je hebt als liberaal hoe dan ook een sociale invalshoek.”

U gaat het liberalisme aanpassen. Wat is er mis met uw boodschap?

DE CROO. “Daar is niets mis mee, maar een actualisering van die boodschap is nodig omdat de maatschappij en de wereld veranderen. Weet u, de electorale teruggang van Open Vld heeft niets met de economische crisis te maken. Kijk naar de Duitse liberalen, die gaan vooruit. Mijn partij werd te veel een centrumpartij en we maakten te veel openlijk ruzie. We moeten meer liberaal zijn, onze mening duidelijk verkondigen en geen schrik hebben voor de consequenties daarvan.”

Wat betekent dat voor de federale regering? Verlaat u die als u uw zin niet krijgt? We denken meteen aan de begroting. De Hoge Raad voor Financiën wil dat Leterme sneller saneert.

DE CROO. “De overheidsfinanciën zijn onze topprioriteit, want de vergrijzing van de bevolking, met zijn vele kosten, is er al. Enkel surfen op een hogere dan verwachte economische groei kan allerminst. We moeten het begrotingstekort in 2012 tot 3 procent hebben teruggebracht.”

De Hoge Raad voor Financiën vraagt nu drastischer maatregelen.

DE CROO. “Dat is een strijdpunt voor ons, maar we zitten niet alleen in de regering. Mijn generatie wil de kosten van de vergrijzing dragen, tenminste als de voorbereiding daarvoor nu gebeurt. Anders zet je de solidariteit tussen de generaties op het spel.”

U zit met de PS in de regering, die het liberalisme de oorzaak van alle kwaad vindt.

DE CROO. “U doelt op de recente toespraak van Elio Di Rupo. Och, ik houd daar weinig rekening mee. De PS is een partner met wie je kunt spreken, over sommige dossiers afspraken maken en over andere niet. We hebben al veel zaken gerealiseerd samen met de PS.”

Een tweede moeilijk dossier voor de regeringscoalitie is BHV. U wilt een definitieve oplossing? Wat houdt die in?

DE CROO. “Ik zie geen andere oplossing dan de splitsing van de kieskring. De grenzen van Brussel verleggen kan niet en de benoeming van de drie burgemeesters uit de faciliteitengemeenten evenmin.”

De Franstaligen zullen u graag zien komen. Wat heeft u hen te bieden?

DE CROO. “U bekijkt dat wel erg mercantiel. Er zijn mogelijkheden, maar ik ga die hier niet uiteenzetten. De meeste politici zijn dat dossier beu en willen een oplossing. Er is echt iets veranderd bij de Franstaligen. We hebben afgesproken om heel discreet te zijn over die kwestie. Ik wil alleen kwijt dat er contacten zijn geweest met Jean-Luc Dehaene, die onwaarschijnlijk veel ervaring heeft in communautaire dossiers, door iedereen wordt gerespecteerd en de jongste jaren niet deelnam aan de communautaire loopgravenstrijd. Vergeet bovendien niet dat de N-VA niet meer rond de onderhandelingstafel zit. Dat scheelt een hele slok op de borrel.”

Het communautaire geschillendossier gaat ook over bevoegdheden en centen.

DE CROO. “Inderdaad en die punten zijn fundamenteler. Ze hebben met sociaaleconomische kwesties te maken en die zijn de liberale corebusiness. Als je de overheidsfinanciën op orde wilt krijgen en maatregelen wilt nemen ten gunste van de bevolking, dan heb je een staatshervorming nodig. Dan moet je de financieringswet herzien en een aantal bevoegdheden overhevelen naar de deel-staten.

“Ondernemingsfiscaliteit bijvoorbeeld. De regio’s kunnen de bedrijven helpen met lagere belastingen te heffen in plaats van met allerhande subsidies. Als Wallonië hetzelfde doet, wordt het fiscaal een van de attractiefste regio’s van Europa en dat zal nieuwe jobs meebrengen. Als de volgende verkiezingen over die onderwerpen gaan, heb ik daar geen schrik van.”

U zei op een van uw talrijke nieuwjaarsrecepties dat de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 de belangrijkste worden. En de federale van 2011 dan?

DE CROO. “Natuurlijk zijn die ook belangrijk. En ze zullen er rap zijn. Als partijvoorzitter denk ik niet alleen aan het maatschappelijke belang, maar ook aan dat van mijn partij. Onze lokale verankering is levensnoodzakelijk, want stel dat we het in 2012 slecht doen, veel burgemeesters verliezen en uit vele coalities worden geweerd, dan zullen de zes jaren daarop heel, heel moeilijk zijn voor ons. 2011 moet de terugval stoppen en 2012 moet goed zijn. Daar kun je dan op voortbouwen voor de volgende verkiezingen.”

Gaat u voor een parlementair zitje volgend jaar?

DE CROO. “Natuurlijk. Het is logisch dat je je als voorzitter kandidaat stelt en jezelf test ten overstaan van je publiek. Vorig jaar wou ik niet alleen op basis van mijn familienaam in het parlement worden geduwd. Onder meer mijn vader heeft dat sterk bekritiseerd. Hij zei dat ik nooit meer in het parlement zou geraken. (lacht) Het was sowieso mijn bedoeling om mijn kans te wagen bij de komende verkiezingen.”

Er komt een comeback zoals die van Clijsters en Henin, vertelde u.

DE CROO. “Toen wist ik nog niet dat Clijsters zo’n pandoering zou krijgen op de Australian Open. (lacht) Maar ja, we willen er weer volop staan en de strijd daarvoor begint nu. We stellen ons niet alleen assertiever op in het begrotingsdossier, maar ook als het gaat over het blijvend activeren van werklozen, over de hervorming van justitie, enzovoort. U zult duidelijk van ons horen.”

Assertiviteit toonde u ook in uw scherpe reactie op het lekken van informatie uit het partijbureau.

DE CROO. “Ah ja. Ik wil het transparant spelen op het partijbureau, maar als het verloop van de vergadering daags nadien in de kranten staat, pas ik. Ik veeg er voor één keer de spons over. Als het nog gebeurt, zullen we in kleinere groep vergaderen over de meest essentiële kwesties. (nadrukkelijk) Al onze leden willen dat we stoppen met ruzie maken.”

Door Boudewijn Vanpeteghem & Alain Mouton/Foto’s Lies Willaert

“We moeten geen valse hoop geven. In Antwerpen zullen we geen nieuwe Vlaamse Minerva bouwen”