Heb je wel vakantie nodig? Is twee of drie weken vrij nemen geen luxeproduct? Onze voorouders kenden geen vakantie. Een huismoeder ging niet met verlof. En boeren namen hoogstens de zondagnamiddag vrij. En is het niet goed voor je loopbaan en interne reputatie je vakantie op te offeren voor het bedrijf?
Ik vermoed echter dat je job er eentje is van een kenniswerker. Je moet analyseren, nadenken, creatieve oplossingen bedenken, systemen op punt stellen, vergaderen en nota’s lezen. Je hebt heel unieke deadlines die verschillen van project tot project. Geen routinematige deadlines zoals de koe melken. Als je al moet melken, zal het hopelijk voor jou en je bedrijf de geldkoe zijn. Je beseft het misschien niet, maar de kans is groot dat je in een dag meer informatie moet verwerken dan je voorouders in een jaar. Volgens sommige experts bevat de betere krant op een bepaalde dag zelfs meer informatie dan de hoeveelheid waarmee een middeleeuwer werd geconfronteerd in zijn hele leven. En wees maar zeker: als je niet pauzeert, dan zal Moeder Natuur dat wel in jouw plaats doen.
Iedereen lijkt inspiratie te vinden in de sport. Scorecards, teamwork en coaching behoren zelfs tot het dagelijkse managementjargon. En eerlijk gezegd, het bedrijfsleven begint ook meer en meer te lijken op de Ronde van Frankrijk, met veel venijnige bergritten, af en toe een tijdrit en meer dan één ploegentijdrit. Met een groot verschil: de Ronde duurt maar drie weken. Net de tijd die wij krijgen om te recupereren van een jaartje economisch topsporten.
Je arme brein moet omgaan met een waanzinnige overvloed aan informatie en heeft die recuperatietijd nodig. Wat me bij topsporters overigens het meeste opvalt, is de enorme hoeveelheid tijd die ze doorbrengen met relaxen. Het grote probleem voor de Rode Duivels bij de volgende Europese kampioenschappen zal niet zijn: hoe verslaan we Duitsland in de finale, maar wel: hoe brengen we die eindeloze uren rust door?
Begin in ieder geval eens met een digitale detoxkuur. Probeer een weekje zonder smartphone. Een weekje maar. En kijk eens of je verslaafd bent. Want verslaafd zijn is uitputtend.
De behoefte aan voldoende pauzes heeft te maken met veerkracht. Ons brein heeft sommige kenmerken van een spier. Als je traint met gewichten moet je proberen je spieren te belasten tot op het punt dat je ze bijna beschadigt, en dan moet je ze voldoende laten herstellen. Het is tijdens de herstelperiode dat je spieren effectief sterker worden. Iets analoogs is er aan de hand met emotionele stress. Hevige belasting wordt veroorzaakt door de combinatie van ‘zeer dringend’ en ‘zeer belangrijk’. Dat moet worden afgewisseld met vrij lange periodes van mediteren, relaxen, lichamelijk belasten en geestelijk loslaten.
In ieder geval, als je blijft doorwerken, krijg je wat de economen kennen als ‘de wet van het afnemend grensnut’: de productiviteit van ieder bijkomend uur wordt almaar kleiner. Dat is zeker het geval als je het uiterste vraagt van je neocortex: empathie, focus en creativiteit. Voor dat laatste is het al uitvoerig gedocumenteerd: het eurekamoment komt pas als je voldoende afstand hebt genomen van de druk van het probleem. Tijdens het baden, bij lichaamsverzorging, als je in de tuin werkt.
De ideale lengte van een vakantie? Hoeveel dagen duurt het vooraleer je het werk (emotioneel) kan vergeten? Tel een dagje bij per week dat je onder hoogspanning stond. Dat is al geen slechte vuistregel. Als je echter al enkele dagen voor je terug aan het werk gaat, opnieuw stress voelt, dan zou ik met een heldere kop aan het einde van de vakantie hulp zoeken en een wijs persoon raadplegen. Je hr-manager is dan misschien ook net terug van vakantie en dat kan een goed moment zijn om een lang, warm en zinvol gesprek te hebben over verleden en toekomst.
Wil je toch blijven werken? Heb dan nog even geduld. Wetenschappers onderzoeken volop het effect van herinneringen op het functioneren van ons brein. Iedereen weet welk verschil er is tussen traumatische en blije jeugdherinneringen. Men overweegt nu bij managers gewoonweg vakantieherinneringen van deugddoende vakanties te activeren. Persoonlijk zou ik toch liever eerst bij aandeelhouders een chip inplanten: de herinnering aan groei met dubbele cijfers kan hen heel gelukkig maken.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Het bedrijfsleven begint meer en meer op de Ronde van Frankrijk te lijken, met veel venijnige bergritten, af en toe een tijdrit en meer dan één ploegentijdrit.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier