Leren leven met de stilte

In deze jachtige en rumoerige tijden gebeurt het meer en meer dat gestresste of gekwelde zielen, vaak meer op zoek naar zichzelf dan naar het geloof, een zaligmakende reis ondernemen naar de aparte wereld van paters en monniken.

Kloosters en abdijen krijgen dezer dagen heel wat volk over de vloer: zowel vrouwen als mannen, van daklozen tot vips, van contemplatieven tot atheïsten, zowel nieuwsgierigen als oude vertrouwden. Ze komen er allemaal heen om te leren leven met de stilte en om gedurende enige tijd een teruggetrokken bestaan te leiden.

De norbertijnen van Tongerlo beschikken over 58 kamers, de cisterciënzers van Orval kunnen 50 gasten herbergen. Op andere plaatsen is het aanbod meer bescheiden, zoals bijvoorbeeld in de abdij Notre-Dame van Leffe (kanunniken van de orde van de premonstratenzers, 9 kamers) of de abdij van Sint-Pieters en Sint-Paulus in Affligem (benedictijnen, 16 kamers). En dan is er ook nog het instituut Yeuten Ling in Hoei, dat het midden houdt tussen een klooster en een leefgemeenschap. In dit grootste boeddhistisch studie- en bezinningscentrum van het land worden geïnteresseerde zielen eveneens met open armen ontvangen; tel. (085) 27.11.88.

Sinds het concilie

Vaticanum II, dat “de hekken en de geesten ontsloot,” moeten de monniken werken om te overleven. In Orval bijvoorbeeld (www.orval.be) vormt de brouwerij, waar ook leken tewerkgesteld worden, een naamloze vennootschap die juridisch volledig gescheiden is van de abdij. Het mag misschien een ongebruikelijke en onverwachte uitdrukking lijken voor mensen die hun bestaan wijden aan het absolute, maar “het dagelijks brood verdienen” vrijwaart wel hun recht op gebed en contemplatie.

“In de huidige wereld, met zijn harde logica van rentabiliteit en efficiëntie, lijkt ons bestaan wellicht nutteloos,” zegt broeder Renaud, die de functie van hotelier vervult in de abdij Saint-Remacle bij Stavelot. “Maar het aanbieden van een retraite in een klooster, als bron van innerlijk leven, benadrukt onze zending als hoeders over het spirituele welzijn van anderen. En het bevestigt ons in onze roeping.”

Deze openheid

naar de buitenwereld is alvast niet onbeantwoord gebleven: elk jaar vinden duizenden mensen gastvrij onderdak in kloosters en abdijen die vroeger streng gesloten bleven voor buitenstaanders. In elke betrokken instelling is een broeder-hotelier voltijds bezig met het beheren van vraag en aanbod, want dat is geen sinecure.

De abdijen van Orval, Averbode en Maredsous bijvoorbeeld herbergen ieder jaar opnieuw verschillende duizenden bezoekers… De prijs voor een overnachting bedraagt ongeveer 700 frank, drie of vier maaltijden inbegrepen. Reserveren is uiteraard noodzakelijk; in bepaalde kloosters dient dit enkele maanden tot zelfs een jaar van tevoren te gebeuren.

Deze gastvrijheid is helemaal geen nieuwigheid voor de monniken. Het is integendeel een traditie voor al wie sedert de zesde eeuw na Christus de regel navolgt die de heilige Benedictus voorschreef: “Ontvang en herberg allen die erom vragen, op voorwaarde dat ze op zoek zijn.” Volgens broeder-hotelier Bernard-Joseph van de abdij Notre-Dame in Orval komen heel wat jongeren bij de poort van een abdij aankloppen, gewoon omdat ze op zoek zijn naar innerlijke rust en naar iets om inhoud te geven aan hun leven.

Tussen de glooiingen

van het landschap rond Florenville, dichtbij de Franse grens, gaat de cisterciënzerabdij van Orval schuil onder hoge naaldbomen. De sobere kamers, ingericht in het lange gastengebouw, zijn van een vergeestelijkte eenvoud: een bed, een lavabo, een tafel, een stoel, een kleerkast. Op de tafel ligt een lijst met de uren van de erediensten. Die zijn niet verplicht, maar worden wel warm aanbevolen. Broeder Renaud: “De tijd van het gebed is onze eigen tijd, en die willen we graag delen met onze bezoekers.”

Het enige geluid dat hier de stilte verstoort, is het gelui van de klokken die het voorbijgaan van de uren aangeven en zo de ongrijpbare tijd toch enigszins tastbaar maken. Want hier, meer dan waar ook, leert men in vrede leven met de tijd. Een vrede die zalig genoemd kan worden, om niet te zeggen goddelijk. Maar eigenlijk is dat hetzelfde…

Bij Toerisme Vlaanderen en het Office de Promotion du Tourisme Wallonie/Bruxelles is een lijst verkrijgbaar van de abdijen en kloosters die hun deuren openstellen; aanvragen via tel. (02) 504.03.90 of fax (02) 504.02.70.

RÉGINE CERFONTAINE