Leg de financiële doping aan banden

Hard trainen, vroeger met de besten mee kunnen, maar nu geen platte prijs meer rijden. Hoe sterk is de eenzame wielrenner om van het verboden spul af te blijven als de collega’s hem voorbijvliegen? Er wordt om veel eer en geld gekoerst, en daarom zal zelfregulering de augiasstal niet uitmesten. De strijd tegen doping moet daarom met strikte regels, paranoïde controles en harde maatregelen uitgevochten worden, al zal ook dat niet beletten dat de ‘slimsten’ de dopingjagers altijd een stapje voor blijven.

Ook de bankiers hebben de voorbije jaren aan de pepmiddelen gezeten, en zelfregulering heeft niet kunnen voorkomen dat een aantal instellingen niet alleen zichzelf de vernieling in slikte, maak het hele financiële systeem met hartritmestoornissen opzadelde. Wat epo is voor de wielrenner, is het effectiseren of doorverkopen van kredieten voor de bankier. Deze techniek maakte het mogelijk om met hetzelfde eigen vermogen een pak meer winst te maken.Kredieten werden van de balans gehaald en doorverkocht aan beleggers. Het schaduwbankieren was geboren, ver van de controles en het financiële toezicht.

Hoe sterk is de CEO, opgefokt door vette bonussen, die neen kan zeggen tegen deze verleidingen? Het klassieke bankieren (dat krediet geeft en het kredietrisico blijft dragen) is gemuilkorfd door de Baselakkoorden, de nationale banken en de toezichthouders. Met een vergrootglas houden ze de banken in de gaten, precies om ongelukken te vermijden. De hebzucht en de onverantwoorde waaghalzerij lagen aan banden. Misschien daarom dat de slimsten een manier vonden om deze regels te ontwijken, of van de autoriteiten misschien zelfs mochten ontwijken om de westerse economie op financiële speed te laten draaien.

Er zijn daarom geen nieuwe regels nodig, maar ze moeten wel op alle bankactiviteiten toegepast worden. Een speciaal vehikel dat kredieten doorverkoopt, moet worden gereguleerd alsof het een gewone bank betrof. Of beter nog, banken moeten gewoon weer zelf verantwoordelijk blijven voor de kredieten die ze toestaan – dat is tenslotte hun stiel. Dan zal de terugbetalingcapaciteit van de kredietnemer, en niet het commissieloon bij doorverkoop van het krediet bovenaan de agenda van het directiecomité staan. Ook de tussenpersonen mogen voortaan best controlebezoek krijgen. In de VS is de voorbije jaren tot 25 % van de rommelhypotheken uitgegeven en doorverkocht door makelaars die enkel uit waren op een commissie, en dus zelfs een hond met een hoed een hypotheek verkochten. Ook de ratingbureaus, die laks toegekende kredieten bestempelden als van hoge kwaliteit, hebben zich de regulators op de hals gehaald.

De hand van Adam Smith kneedt meestal een welvarende economie, maar de voorbije jaren heeft ze het systeem bijna de nek omgewrongen. Oorzaak van dit falen van de markt: de eigen verantwoordelijkheid werd onder de mat gevaagd. De schaduwbankiers telden hun winst uit, maar bij een fiasco waren de belegger en de samenleving de klos. Herstel daarom de basisvoorwaarden van een goed werkende markt, voor de markt zelf in twijfel wordt getrokken. (T)

Door Daan Killemaes