Lefgeld moet pottenkijkers dulden

De voorbije jaren hebben durfkapitalisten de tijd van hun leven gehad. Dat zal veranderen. Er komt verscherpte aandacht van politici, regelgevers, vakbonden en journalisten.

Dankzij goedkoop geld, een ingedommeld management en relatief rustige aandelenbeurzen vormde durfkapitaal in de voorbije vijf jaar een veilige belegging. Maar in 2007 zullen de investeerders die gewend waren aan oogverblindende rendementen, zich moeten schrap zetten: er komen hardere tijden.

De dreiging voor buy-outfirma’s vindt deels haar oorsprong in de markt, waarin geruime tijd te veel geld op jacht ging naar te weinig degelijke zaken. Ontleners namen ook meer risico: de schuldratio van de Europese bedrijven ten opzichte van hun inkomsten is ook gestaag naar boven gekropen. Omdat durfkapitaal zowel betrouwt op leverage als op doeltreffend activabeheer, zou een scherpe stijging van de interestvoeten wel eens een aantal opgeklopte zaakjes aan het licht kunnen brengen. Een aantal bedrijven zou in 2007 dan ook spectaculair tekort kunnen schieten.

Het grootste gevaar dat de successenreeks van het durfkapitaal bedreigt, is geen crash maar een reactiebeweging. In 2006 brachten Blackstone, Carlyle, Kohlberg Kravis Roberts en andere grote buy-outfirma’s 200 miljard dollar bij elkaar, wat hen voldoende spierkracht bezorgde om zich te kunnen wagen aan omvangrijke transacties. Burger King, Hertz en VNU, de Nederlandse uitgeversgroep die onder meer eigenaar is van het televisieratingbedrijf Nielsen, vielen allemaal voor het grote geld.

In 2007 zullen de horden van het durfkapitaal hun kring van doelwitten nog uitbreiden, vooral in Europa. De potentiële rendementen in Duitsland doen bijvoorbeeld watertanden omdat de bedrijven er, in tegenstelling tot hun Amerikaanse tegenhangers, traditioneel een stuk minder bereid waren om over te schakelen op een hogere versnelling. Ook de zaken in Groot-Brittannië zullen blijven gedijen, niet het minst omdat de City een stuk vriendelijker blijft aankijken tegen op schulden geschoeide transacties die gedekt worden door toekomstige cashflow. Een nieuwe trend om in het komende jaar naar uit te kijken: durfkapitaalfirma’s die ondernemingen ontmantelen en de activa verkopen aan het op cash drijvende China en aan investeerders uit het Midden-Oosten die zwemmen in de oliedollars.

De toenemende buy-outactiviteit zal echter ook een prijs hebben in de vorm van verscherpte aandacht vanwege politici, regelgevers, vakbonden en journalisten. Die belangstelling zal een sector die transparantie doorgaans beschouwt als een vies woord, wellicht irriteren. Het voordeel dat durfkapitaal heeft ten opzichte van de openbare aandelenmarkten, is namelijk dat het vervelende vragen over bedrijfsbeleid of de postume invloed van de bureaucratie kan ontwijken. Als enige eigenaar dicteert het durfkapitaal het management, de strategie en de bezoldiging, waarbij dat laatste vaak in de tientallen miljoenen dollars loopt. Dat is trouwens het aantrekkelijke van het systeem.

Torenhoge managementvergoedingen – vooral als die gepaard gaan met afdankingen en fabriekssluitingen – zullen vooral in het sociaal bewuste Europa de roep naar een grotere toerekenbaarheid en mogelijk ook naar meer toezicht van de regelgevers alleen maar versterken. In de Verenigde Staten, dat vaak de toon aangeeft, werden de hedgefondsen al verplicht om zich aan te melden bij de Securities and Exchange Commission. Het net zou zich best wel eens kunnen uitspreiden over de durfkapitaalfirma’s. Als reactie daarop hebben de grote Amerikaanse firma’s hun uitgaven voor lobbywerk sinds 2001 vertwintigvoudigd en overwegen ze een beroepsvereniging op te richten. Insiders in de Londense City voorspellen een soortgelijke beweging in Groot-Brittannië, waar de sector hoogst concurrentieel aan het worden is en tegelijk een rekruteringsbasis voor zware kleppers uit de traditionele bank- en verzekeringswereld.

In de voorbije vijf jaar verkeerde het durfkapitaal in een buitengewoon tolerante omgeving. Als eigenaars die erg dicht betrokken zijn bij hun eigen onderneming, hebben de durfkapitaalfirma’s nauwelijks druk ondervonden om de wijde wereld te informeren over hun activiteiten. In 2007 zal ook dat klimaat veranderen. De voordelen van durfkapitaal zullen misschien worden uitgehold door zijn eigen succes. Het gevaar is echter dat de remedie uiteindelijk erger zou kunnen zijn dan de kwaal.

De auteur is redacteur bij de Financial Times.

Lionel Barber